انتخاب رشته بکنم یا نکنم؟

روند کنکور چه کارشناسی و چه کارشناسی ارشد به گونه ای است که گاهی آدم بر سر دو راهی انتخاب رشته کردن یا نکردن می ماند. ممکن است این تردید در انتخاب رشته به خاطر رتبه بدی باشد که یک نفر آورده است و یا ممکن است که شخصی رتبه خوبی آورده باشد ولی رتبه اش به گونه ای است که امکان پذیرفته شدن در جایی که می خواهد را ندارد.

فارغ از اینکه یک سال را زحمت کشیده اید و به آنچه که خواسته اید نرسیده اید و یا یک سال هیچ کاری نکرده اید و نتیجه ای نگرفته اید، باید در نظر داشته باشید که اولین فکری که در این زمان به فکر داوطلبان آزمون کارشناسی ارشد می رسد این است که اگر انتخاب رشته نکنم، شاید سال بعد اصلاً مجاز نشوم که بخواهم انتخاب رشته بکنم یا نکنم.

فکر بعدی که به ذهن داوطلبان درباره انتخاب رشته خطور می کند این است که اگر انتخاب رشته کنم و جایی قبول شوم که نمی خواهم چه فایده ای دارد؟! البته فردی که بدون هیچ تلاشی و یا اندکی تلاش مجاز به انتخاب رشته چه کارشناسی چه ارشد است، بنابر هدف خود به احتمال زیاد اقدام به انتخاب رشته نیز می کند مگر اینکه برای دستگرمی در آزمون کارشناسی ارشد شرکت کرده باشد که البته باز هم انتخاب رشته می کند تا ببیند چه خبر است.

پس این مطلب برای داوطلبان کنکوری است که در برزخ "یک سال دیگر بمانم و بخوانم و به آنچه که می خواهم برسم و یا اینکه یک سال دیگر عقب نمانم و حالا که حداقل جایی قبول می شوم، انتخاب رشته کنم" گیر کرده اند، است.

اصولاً تجربه نشان داده است که انتخاب رشته هوشمندانه برای افرادی که در برزخ «تردید در انتخاب رشته» گرفتار شده اند، بهترین کار است. قبل از انتخاب رشته باید برنامه بعدی خود را مشخص کنید. بسیاری از افراد، حتی تصمیم می گیرند که اگر امکان داشته باشد در دانشگاه پیام نور قبول شوند تا حداقل یک سال خود را در دوره کارشناسی ارشد ببینند و در حین درس خواندن در دانشگاه پیام نور، برای آزمون کارشناسی ارشد سال بعد نیز شروع به برنامه ریزی می کنند.

داشتن این انگیزه که من نباید اینجا باشم ولی بنا به شرایطی اینجا هستم، بزرگترین کمک را به روند درس خواندن آنها خواهد کرد. بنابراین، هر لحظه را فرصتی برای رفتن به مرحله بعد دانستن، دوراندیشی است. به شرط آنکه حتماً مرحله بعد را ببینید.

افرادی که رتبه خیلی خوبی دارند و مثلاً به جز قبولی در دانشگاه های شریف و تهران به جای دیگری فکر نمی کردند و نمی کنند، باید در نظر داشته باشند که آنها حداقل چیزی که به دست آورده اند این است که قطعاً یک جای دیگر قبول خواهند شد.

اینکه ریسک درس خواندن برای یک سال دیگر را به جان می خرند، قدری سختگیرانه است. البته این مطلب بیشتر برای داوطلبان آزمون کارشناسی ارشد صدق می کند. به هر حال آنچه که در این میان اهمیت به سزایی دارد این است که اگر بدون برنامه، وارد بهترین دانشگاهی که در ذهن داشتید نیز بشوید چیزی گیرتان نخواهد آمد.

فردی که دانشگاه را پله ای برای اخذ پذیرش قلمداد می کند، حتی با قبولی در یک دانشگاه سطح پایین تر، با یک نمره زبان خوب و چند مقاله بین المللی بیشتر، اگر شانس بیشتری نداشته باشد قطعاً به اندازه همان فرد دانشگاه تهرانی یا شریفی شانس دارد.

چرا انتخاب رشته کنیم؟ انتخاب رشته را برای چه می خواهیم؟

مخلص کلام این که اگر بدانید مرحله بعدی در زندگی شما چیست و بلند مدت فکر کرده باشید، سوال «انتخاب رشته بکنم یا نکنم» کمتر آزارتان می دهد. افراد زیادی را دیده ام که در بهترین دانشگاه و رشته درس خوانده اند و دائماً پز دانشگاه و رشته خود را می دهند ولی در عمل بدون هیچ تخصصی از عالم و آدم شاکی اند. صرفاً به خاطر یک رتبه خوب و دانشگاه عالی شما را نمی سنجند. بر مبنای تخصص است که عیار شما سنجیده می شود.

در مقابل افرادی هستند که در دانشگاه های گمنام تحصیل می کنند و کرده اند و آنقدر در حین تحصیل به خود فشار آورده اند تا مسیر کسب تخصص را برای خود هموار نموده اند. افرادی که حتی در دانشگاه خود سایت نداشته اند، آزمایشگاه درست و حسابی نداشته اند، حتی منبع درسی مناسبی نداشته اند.

حمایت از یک سیستم غلط، غلط است. هدف من حمایت از یک سیستم غلط نیست، بلکه هدف من این است که بگویم در یک سیستم غلط افرادی موفق ترند که کار صحیح و به نفع خود را انجام دهند. اگرچه همچنان معتقدم سیستم غلط بسیاری از افراد را بی انگیزه، سرخورده و ناامید می کند ولیکن افرادی شامل این دسته می شوند که خودشان نیز برای خود برنامه بعدی نداشته اند. قطعاً اگر خود دانشجویان برنامه و هدف داشته باشند، سیستم آموزشی مجبور است خود را اصلاح کند. این اجبار را برنامه و هدف دانشجو تعیین می کند نه خود مدیران سیستم آموزشی.

بنابراین وقتی می خواهید برای ورود به مقطع کارشناسی ارشد انتخاب رشته کنید بدانید که این فقط یک مرحله است برای رسیدن به مرحله بعد. باید مرحله بعد را چیده باشید و آنقدر آن را انعطاف پذیر چیده باشید که در هر حالتی بدانید چه باید بکنید. انتخاب رشته هوشمندانه و با برنامه برای ورود به مقطع کارشناسی ارشد، مکمل برنامه ریزی برای مرحله بعدی خواهد بود. فقط قدری حواستان باشد که اگر قرار است روزانه قبول شوید و می شوید، باید قدری در انتخابتان وسواس داشته باشید. فردی که روزانه قبول شود علاوه بر محرومیت دو ساله از آزمون کارشناسی ارشد، شانس تحصیل روزانه در یک دانشگاه بهتر را از دست خواهد داد. البته شانس قبولی در نوبت دوم (شبانه) برای او وجود خواهد داشت.