تاثیر اهمال کاری تحصیلی و کمال گرایی بر کیفیت مطالعه و برنامه ریزی 

سلام و خسته نباشید خدمت شما دانشجویان و علاقه مندان گرامی در ارتباط با تاثیر اهمال کاری تحصیلی و کمال گرایی بر روند مطالعه و برنامه ریزی شما قصد دارم در این مطلب بهش بپردازم.

1.اهمال کاری و انواع ان چیست ؟                                                                                 

2.کمال گرایی چیست وانواع آن؟

4.آیا این دو متغیر بر کیفیت مطالعه و برنامه ریزی اثرگذار است؟

5.درمان علمی و توصیه های مشاوره ای برای پیشگیری از اهمال کاری و کمال گرایی در مطالعه و برنامه ریزی چیست؟

• زمان هایی وجود دارد که حس می‌کنید بیش از حد، کاری را پشت گوش می‌اندازید
• اغلب، قبل از یک کار مهم احساس خستگی می‌کنید
• در انجام کارهایی که دوستشان ندارید، تنبلی می‌کنید
• کارهایتان مدام عقب افتاده و از این کار آزار می‌بینید
• کارها را تا آخرین فرصت‌ها به تعویق می‌اندازید.
• برنامه‌ریزی‌های دقیق و مفصلی دارید که همه را نصفه و نیمه رها کرده‌اید. 
• این موارد بالا  ریشه در اهمال کاری و یا کمال گرایی دارد

اهمال کاری مفهومی است که برای ما تاحدی آشنا است و همه افراد مقداری از ان را در زندگی تجربه کرده اند اهمال کاری باعث ایجاد اختلال در عملکرد میشود(اکبری،1390). واژه اهمال کاری مترادف تنبلی ،سستی ، و به تعویق انداختن است(الیس و نان، ترجمه فرجاد،1382). اهمال کاری به عنوان یکی از مشکلات رفتاری متداول و رایج در جوامع امروزی است که  از ان  بسیار یاد  میشود(ذاکری و همکاران،2013). بر اساس نتایج 90 درصد  دانشجویان، اهمال کار یا در ارزوی کاهش یافتن آن ویا خواهان راه حلی برای درمان ویا کاهش اهمال کاری هستند(پالا و همکاران 2011). اهمال کاری به زبان دیگر یک راهبردی است برای تنظیم هیجان منفی به کمک آن دست کم به صورت گذرا، از هیجان منفی دور میشوید و احساس بهتری تجربه میکنید (بامیستر،هیدرتون و تایس1994، به نقل از حسینی و خیر،1388).

اهمال کاری به موکول کردن کاری به اینده و تمایل غیر منطقی برای به تاخیر انداختن تکالیفی که باید انجام شود علی رغم آگاهی از پیامد های منفی آن هم اطلاق می شود (بلانت و همکاران2005). به بیان دیگر اهمال‌کاری یعنی  فردا افکنی وظیفه‌ای است که لازم است تا موعد مشخصی انجام شود ولی نمی شود.

در بررسی رابطه بین اهمال کاری و ویژگی شخصیتی( میلون1994) نشان داد  که شیوه تفکر واقع بینانه و عینی نمرات کم تری  در اهمال کاری نسبت به افراد شیوه تفکر ذهنی و شهودی دارند. بنابر شیوه تفکر شهودی در اهمال کاری به این دلیل می تواند نابهنجار باشد که به جای صرف زمان برای جستجو اطلاعات مرتبط ، وقت خود را صرف اطلاعات نمادین و ذهنی کند ودرنتیجه منجر به موفقیت نمی شود. اهمال کاری شامل : اهمال کاری تحصیلی، اهمال کاری تصمیم گیری، اهمال کاری روان رنجور و اهمال کاری وسواس گونه است که از نظر (بروتن و وامبچ،2001) متداول ترین آن تحصیلی است. اهمال کاری تحصیلی  به زبان ساده یعنی تاخیرعمدی در انجام دادن تکالیف (استیل،2007).بدیهی است که رابطه معکوس بین پیشرفت تحصیلی و اهمال کاری وجود دارد. پژوهش هایی در این حیطه صورت گرفته است از جمله (جوکار و دلاور پور،1386; هاشمی رزینی،1389; تمدنی، حاتمی و رزینی ،1389) ثابت کننده این اصل میباشد. بنابراین هرچه اهمال کاری افزایش یابد پیشرفت تحصیلی کاهش میابد.

عوامل متعددی بر اهمال کاری تاثیر گذار است از جمله فقدان تعهد، فقدان راهنما، فقدان حمایت، مهارت های نامناسب مدیریت زمان، مشکلات اجتماعی و استرس از مهم ترین انها هستند(حسینی و سلطان2010).

کمال گرایی در روان‌شناسی، ویژگی شخصیتی است که خصوصیات آن، با تلاش فرد برای بی‌عیب‌ونقص بودن و تنظیم استانداردهایی برای بالاترین سطح عملکرد توصیف می‌شود و با خود-ارزیابیِ انتقادی و نگرانی در مورد ارزیابی دیگران نیز همراه است (استوبر و اتو، 2006). کمال‌گراها، به‌طور اجباری و وقفه‌ناپذیر، برای رسیدن به اهداف دست نیافتنی، تلاش و تقلا می‌کنند و ارزش خود را با میزان بهره‌وری و دستاوردهای خود اندازه‌گیری می‌کنندکسی که خودش را برای رسیدن به اهداف غیر واقعی، تحت فشار قرار می‌دهد، به ناچار خود را در معرضِ دامِ ناامیدی نیز قرار می‌دهد. وقتی کمال‌گراها در رسیدن به استانداردهای خود شکست می‌خورند، تمایل به انتقاد خشن از خود دارند(پارکر،1995).

کمال گرایی دو دسته کلی می شود: کمال‌ گرایی مثبت این نوع از کمال‌ گرایی که تحت عنوان وظیفه شناسی نیز شناخته می‌شود، باعث ایجاد انگیزه، افزایش میزان رضایت از زندگی و بهبود کیفیت کاری افراد می‌گردد. چرا که در کمال‌ گرایی مثبت، فرد تلاش مستمری برای رسیدن به هدف انجام خواهد‌ داد.

کمال‌ گرایی منفی

همانطور که از نام آن پیدا است، این نوع از کمال‌ گرایی بسیار مضر می‌باشد. چرا که باعث اثرات نامطلوبی از جمله استرس، اضطراب و انتظارات نا به جا در افراد خواهد‌شد. همچنین کمال‌ گرایی منفی، ترس از طرد شدن را در فرد به وجود خواهد‌آورد.

یافته های پژوهشی وجود این دو نوع کمال گرایی تایید کردند(هاماچک،1978، به نقل از سلیمانی و رکابدار،1389)

تفاوت کمال گرایی مثبت و منفی چیست؟

به طور کلی تفاوت کمال‌ گرایی مثبت و منفی در نوع نگرش و عملکرد افراد می‌باشد. کمال‌ گرایی مثبت، باعث ایجاد حس افتخار، مسئولیت پذیری و تلاش مستمر و مفید تا رسیدن به هدف می‌شود. در مقابل کمال‌ گرایی منفی، باعث خلق احساس شرم و ترس از اشتباه انجام دادن کارها خواهد‌شد. در افراد دارای کمال‌ گرایی منفی، ترس از شکست به حدی است که گاهی حتی از شروع کارها نیز سر باز می‌زنند به بیان دیگر در کمالگرایی مثبت استاندارد شخصی بالا هست اما دردسترس،گرایش به نظم و سازماندهی در امور شامل میشود در مقابل کمال گرایی منفی با استاندارد های سظح بالا و غیرواقع بینانه ،نگرانی مفرط درباره اشتباه ها همراه است(ابوالقاسمی،احمدی و کیامرث،1386).

بورکا و بوئن (1983)، اهمال کاران توقعات غیر واقعی از خود دارند و اغلب افراد چون کمال گرا هستند، اهمال کاری میکنند.

همانطور که ذکر شد ریشه  یکی از باور های رایج درباره ماهیت رفتار اهمال کارانه این است ک استانداردهای بالایی وجود دارد. به بیان دیگر به دلیل داشتن توقعات و سطح انتظارات بالا کمال گرایی منجر به اهمال کاری می شود.

ازنظر بورکا و یوین (همان منبع ) بین اهمال کاری و کمال گرایی رابطه وجود دارد. 

در اهمال کاری به دلیل داشتن استاندارد بالا مطالعه و برنامه ریزی با تاخیر انجام میگیرد و در کمال گرایی به دلیل استاندارد بالا و ترس از اشتباه، از شروع کار سرباز زده میشود و مطالعه و برنامه ریزی با تاخیر صورت میگیرد. 

این دو مولفه از اصلی ترین مولفه های تاثیر گذار بر کیفیت مطالعه و برنامه ریزی برای تحصیل است. چراکه دانشجویان و دانش اموزان در صورت داشتن اهمال کاری و کمال گرایی دچار کندخوانی،وسواس مطالعاتی، تفکر صفر وصد در برنامه ریزی ، برنامه ریزی کمال گرایانه میشوند.

بنابر پژوهش های  صورت گرفته به نقل از طهماسبی پور و همکاران،1397  ازجمله درمان های اثر بخش برای اهمال کاری و کمال گرایی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد می باشد.

درمان مبتنی برپذیرش وتعهد در نوعی از تحلیل رفتار بالینی است که در روان درمانی به کار می رود. این درمان یک مداخله روانشناختی مبتنی بر شواهد است که راهبرد های پذیرش و توجه آگاهی (mindfulness) را به شیوه مختلفی با راهبرد های تعهد و تغییر رفتار در می امیزد این امر با هدف افزایش انعطاف پذیری روانشناختی انجام میشود. این درمان سعی میکند تمایل را جایگزین اجتناب از تجارب منفی کند. این درمان رنج انسان را ناشی از انعطاف ناپذیری روانشناختی میداند که با امیختگی شناختی و اجتناب تجربه ای  تقویت میشود(ایزدی و عابدی1393). هدف درمان پذیرش و تعهد کمک به افراد برای یک زندگی غنی است درعین حال، پذیرش رنجی که زندگی  ناچارا به خود دارد، است(هیز و همکاران2011).

همانطور که بیان شد اهمال کاری و کمال گرایی دو مولفه مهم که سبب عدم مطالعه و برنامه ریزی صحیح میباشد. از جمله روش ها و توصیه های مشاوره ای برای جلو گیری از اهمال کاری و کمال گرایی در حیطه مطالعه و برنامه ریزی شامل :

1.در برنامه ریزی کمال گرایانه متاسفانه ایده ال ها نوشته میشود و توجهی به حوادث پیش بینی نشده نمی شود، موقع برنامه ریزی کردن بایستی  نقطه ایده ال و نقطه حداقل در نظر گرفت و  حد وسط در برنامه یادداشت کرد  اگر به حد وسط رسیدید و زمان کافی داشتید بیشتر مطالعه کنید تا به نقطه ایده ال برسید و سپس به خود پاداش بدهید(از اصل تقویت و تنبیه استفاده نمایید)، اگر همان نقطه حدوسط رسیده باشید خوب است، چنانچه  به نقطه حداقل رسیده بودید از اصل تنبیه و تقویت استفاده کنید و تلاش بیشتر کنید به نقطه حد وسط برسید.

2.استفاده از دفتر برنامه ریزی و مکتوب کردن برنامه موجب میشود احساس تعهد نسبت به برنامه بیشتر شود و باعث کاهش اهمال کاری گردد.

3.در برنامه ریزی کمال گرایانه متاسفانه تایم خواب، استراحت و تغذیه  در نظر گرفته نشده است و  یا خیلی محدود، ذهن انسان برای پردازش و بازیابی اطلاعات و جلوگیری از تداخلات نیاز به استراحت دارد تا پویایی و انگیختگی اش حفظ گردد پس حتما در برنامه خود بین پارت مطالعاتی استراحت و تغذیه قرار دهید.

4. تفکر صفر صد از رایج ترین خطا های شناختی در حیطه مطالعه و برنامه ریزی است به این صورت که فرد از شنبه تا سه شنبه مطالعه میکند ولیکن چهارشنبه نمی تواند مطالعه  کند، پنجشنبه که میخواهد شروع کند دیگر رغبتی برای مطالعه وجود ندارد چون چهارشنبه از دست رفته میگه نمیتونم باید از شنبه شروع کنم، با خود میگوید یا کل هفته باید مطالعه کنم یا نه!!! اگر یک روز فاصله افتاد دوباره از شنبه شروع میکنم و عملا دو روزش از دست رفته برای یک روز مطالعه نکردن. راهکار این است که مراجع به کنکور 7روز هفته به 7تا یک روز تقیسم نمایید مثلا با خود شرط کند اگر 6یا7 روز مطالعه داشتم عالی، اگر 5روز خیلی خوب، 3و4 روز متوسط، 1و 2روز بد. مثلا اگر شنبه تا سه شنبه مطالعه صورت گرفت ولی چهارشنبه نشد روز پنجشنبه یاد قرار بیفتد و با خود تکرار کند اگر 6یا 7 روز مطالعه کنم عالیه خب من یک روز از دست دادم پنجشنبه و جمعه مداوم بخونم میشه 6 روز و به سطح عالی میرسم

در مجموع به همین صورت با دادن فرصت مجدد سبب میشود از کمال گرایی کاسته شود.

5.برای مطالعه به اصطلاح ابتدا قورباغه قورت بدید، درس دشوار مطالعه کنید و سپس به دروس راحت تر بپردازید

منابع پیشنهادی برای مطالعه در این حیطه کتاب روش مطالعه ویادگیری دکتر سیف و کتاب آسیب شناسی و مشاوره تحصیلی دکتر احمد صادقی.