درس استعداد تحصیلی دکتری

کنکور دکتری به صورت دو مرحله ای و نیمه متمرکز از سوی سازمان سنجش برگزار می شود. کنکور دکتری دارای دو مرحله آزمون کتبی و مصاحبه علمی است در سال های اخیر به صورت یکپارچه و با ادغام ازمون دکتری آزاد و سراسری برگزار می شود تا در وقت و هزینه داوطلبان کنکور دکتری صرفه جویی حاصل شود. در آزمون دکتری هر رشته دروس امتحانی شامل زبان انگلیسی و استعداد تحصیلی با ضریب یک و دروس تخصصی با ضریب 4 گنجانده شده است که در این میان درس استعداد تحصیلی دکتری کمتر مورد توجه داوطلبان قرار گرفته و یا اطلاعات کمی در مورد آن دارند. حتی ممکن است مطلع نباشند که اصلا استعداد تحصیلی چیست؟ یا ممکن است با نحوه خواندن استعداد تحصیلی، نمونه سوالات استعداد تحصیلی یا جزوه استعداد تحصیلی دکتری اشنایی نداشته باشند. در پاسخ به این سوالات می توان گفت استعداد تحصیلی دکتری به سنجش توانایی ذهنی و درک داوطلبان، سرعت عمل و تمرکز، قدرت تجزیه و تحلیل، توانایی تصویرسازی ذهنی، استعداد و سرعت انتقال مفاهیم و هوش آن ها می پردازد که داوطلبان در کنکور دکتری باید به آن توجه لازم را داشته باشند.

درس استعداد تحصیلی دکتری در بیشتر کشورهای جهان تحت عنوان آزمون GMAT یا آزمون GRE شناخته می شود که همانند آزمون های بین المللی تافل و آیلتس در سطح جهان شناخته شده اند.

بهترین منابع زبان دکتری

سرفصل های درس استعداد تحصیلی دکتری

در دفترچه عمومی کنکور مقطع دکتری تعداد 30 تست از درس استعداد تحصیلی و 30 سوال دیگر از درس زبان انگلیسی در کنکور دکتری طراحی می گردد که داوطلبان تمامی گروه های آزمایشی موظف به پاسخ به این 60 سوال در مدت زمان نود دقیقه می باشند. این درس در آزمون دکتری دارای سرفصل هایی است که در ادامه به آن ها خواهیم پرداخت.

 

جدول سرفصل های مختلف درس استعداد تحصیلی در کنکور مقطع دکتری

سرفصل های مختلف درس استعداد تحصیلی در کنکور دکتری
ترتیب سوالات	ماهیت سوالات	تعداد سوالات
بخش اول	درک مطلب	8
بخش دوم	استدلال منطقی (همه گروه ها به جز فنی و مهندسی) تجسمی (گروه فنی و مهندسی)	7
بخش سوم	تحلیلی	8
بخش چهارم	کمی	7

درس استعداد تحصیلی در مقطع دکتری برای تمامی گروه های آزمایشی شامل چهار بخش درک مطلب، استدلال منطقی (همه گروه ها به جز فنی و مهندسی) / تجسمی (گروه فنی و مهندسی)، تحلیلی و کمیتی می شود که در جدول زیر تعداد سوالات هر بخش را به همراه توضیح مختصری از آن ها را قرار داده ایم.

 

بخش های چهارگانه درس استعداد تحصیلی دکتری – بخش درک مطلب

بخش درک مطلب درس استعداد دکتری شامل دو متن فارسی تخصصی چند پاراگرافی است که معمولا هر متن 200 الی 400 کلمه را در بر می گیرد. این متون متناسب با گروه آزمایشی داوطلبان و معمولا در مورد موضوعات گمنام و اصلا استفاده نشده توسط داوطلبان، طراحی می شود تا داوطلبان هیچ گونه پیش زمینه ای برای پاسخ به سوالات این بخش نداشته باشند. هر متن چهار سوال را شامل می شود و این سوالات به تجزیه تحلیل ذهن داوطلبان در مورد موضوعاتی نظیر یافتن جزئیات بیان شده یا نشده، بیان کردن هدف کلی متن، پی بردن به منظور اصلی و پیام موجود در متن، استخراج و استنباط از متن، پیدا کردن بهترین عنوان برای متن های ارائه شده، یافتن مرجع ضمیر و ... می پردازد. معمولا از این بخش هشت سوال در ازمون دکتری مطرح می شود. از آنجا که داوطلبان نباید هیچ گونه پیش زمینه ای از این متون داشته باشند لذا در موضوعات علمی، بازرگانی و جامعه شناسی متونی ارائه می شود که قدرت تحلیل استنباطی داوطلبان را مورد کاوش قرار می دهد.

 

بخش های چهارگانه درس استعداد تحصیلی دکتری – بخش منطقی (استدلالی)

بخش منطقی درس استعداد تحصیلی دکتری نیز شامل یک گزاره در حدود یک پاراگراف می باشد که داوطلبان می بایست بر اساس برداشتی که از این پاراگراف به دست آورده اند یکی از گزینه ها را انتخاب کنند. این بخش تا حدود زیادی شبیه بخش درک مطلب است با این تفاوت که متن داده شده کوتاه تر بوده و شامل هفت سوال می باشد که از متون عمومی طراحی می گردند و ارتباطی با زمینه گروه های آزمایشی ندارند. ولی داوطلبان توجه داشته باشند که این بخش برای گروه آزمایشی «فنی - مهندسی» وجود ندارد اما برای همه گروه های آزمایشی دیگر ارائه می شود. مهارت های مورد نیاز برای این بخش شامل چگونگی تضعیف یا تقویت یک استدلال، شناخت انواع استدلال، ایجاد فرضیه برای استدلال و نتیجه گیری می باشد.

 

بخش های چهارگانه درس استعداد تحصیلی دکتری – بخش تجسمی

سوالات بخش تجسمی درس استعداد تحصیلی دکتری فقط در دفترچه سوالات گروه آزمایشی فنی و مهندسی ارائه می شود. در واقع در این بخش اشکالی داده می شوند و بر طبق تغییراتی که در آن ها به وجود می آید از داوطلبان درخواست می شود که شکل نهایی حاصل از آن را حدس بزنند.

در واقع این بخش به جای بخش منطقی برای گروه فنی و مهندسی در آزمون دکتری گنجانده شده است و هدف از طراحی آن سنجیدن قدرت تجسم و میزان دقت و هوش تصویری در داوطلبان می باشد. در بخش تجسمی انواع اشکال را در فضای دو بعدی و سه بعدی ارائه می دهند و داوطلبان می بایست در کمترین زمان ممکن ارتباط میان اشکال دوران یافته در حالت های مختلف را درک کنند. بیشترین سوالات این بخش در دو بخش تشخیص الگوی تغییر یک شکل و اشکال سه بعدی قابل تقسیم می باشد. انواع سوالات این بخش حول محور تغییر شکل و سه بعدی بودن می چرخد.

 

بخش های چهارگانه درس استعداد تحصیلی دکتری – بخش تحلیلی

در بخش تحلیلی استعداد تحصیلی دکتری در واقع توانایی تحلیل داوطلبان مورد بررسی و ازمون قرار می گیرد. در این بخش برای تعدادی از متغیرها که در صورت سوال تعریف گردیده اند، قوانینی وضع شده و داوطلبان می بایست با در نظر گرفتن شرایط ذکر شده، به حالت های مختلف قرارگیری متغیرها پی ببرند. در حقیقت سوالات بخش تحلیلی درس استعداد تحصیلی به هیچ پیش فرض ذهنی نیاز ندارد و پاسخ به سوالات بر اساس مدل و قواعد مسئله می باشد.

برای پاسخ به سوالات این بخش گاهی می توان با توجه به قوانین، حالت های قطعی و نهایی بعضی از متغیرها را تشخیص داد ولی همواره حالت های زیادی باقی خواهند ماند که احتمالی هستند و می بایست با توجه به صورت هریک از سوالات یکی از آن حالات را انتخاب نمود.

بر اساس آخرین تغییرات، دو مدل در بخش تحلیلی مطرح می شوند و از هر کدام از این مدل ها چهار سوال طرح می گردد. بنابراین در این بخش داوطلبان می بایست به 8 سوال پاسخ بدهند.

 

بخش های چهارگانه درس استعداد تحصیلی دکتری – بخش کمی

همانطور که از نام این بخش پیداست در واقع به سنجش هوش و دانش ریاضیات پایه داوطلبان کنکور دکتری نظیر هندسه، جبر، آمار و ... پرداخته می شود که برای هر گروه آزمایشی نیز متفاوت است و شامل هفت سوال می باشد. انواع سوالاتی که در این بخش برای داوطلبان طراحی می شود به شرح زیر می باشند:

• سوالات حل مسئله: برای پاسخ به این سوالات تسلط بر مفاهیم پایه ای و ابتدایی ریاضی کافی می باشد.
• سوالات مقایسه های کمی: برای جواب دادن به این سوال ها کافی است که داوطلبان کنکور دکتری بر حل معادلات و نامعادلات تسلط داشته باشند.
• سوالات کار کردن با داده های آماری
• سوالات هوش: که داوطلبان می بایست روابط بین اعداد و اشکال را تشخیص دهند.

این بخش به جهت داشتن سوالاتی از این دست، جزو بخش سخت کنکور محسوب می شود. بر طبق آخرین تغییرات کنکور دکتری تعداد سوالات این بخش هفت عدد می باشد.

 

نحوه پاسخ گویی به درس استعداد تحصیلی دکتری

نحوه پاسخ گویی به درس استعداد تحصیلی دکتری به داوطلبان بستگی دارد برای مثال کسانی که با بخش درک مطلب راحت هستند می توانند ابتدا به سوالات این بخش پاسخ دهند یا کسانی که به بخش تحلیلی علاقه مند هستند می توانند پاسخگویی را از این بخش شروع کنند. بر اساس نوع پاسخ گویی به سوالات درس استعداد تحصیلی داوطلبان به چند دسته تقسیم می شوند.

گروه اول داوطلبانی هستند که بخش ریاضی و تحلیلی را کلا کنار گذاشته اند و روی مباحث درک مطلب و منطقی تمرکز می کنند.

گروه دوم کسانی هستند که علاوه بر بخش درک مطلب و منطقی، وقت کمی را هم برای جواب دادن به بخش تحلیلی و کمی کنار می گذارند.

گروه سومی هم هستند که به همه بخش های درس استعداد تحصیلی دکتری به صورت یکسان پاسخ داده و در واقع همه بخش های را مهم می دانند.