تغییر رشته در مقطع دکتری
هر فردی بنا بر شرایط و اهداف زندگی خود ممکن در مقطع دکتری تصمیم بر تغییر گرایش تحصیلی میگیرند اما سوالی که مطرح است این که آیا تغییر گرایش در این مقطع میتواند به سهولت تغییر گرایش در سایر مقاطع تحصیلی باشد؟کنکور دکتری در هر رشته ای شامل دو مرحله میباشد که در مرحله اول سوالات تخصصی هر رشته به صورت تستی مورد سوال قرار میگیرد و در صورت کسب رتبه لازم در مصاحبه در بخش دوم آزمون شرکت خواهند کرد.قبولی در دو مرحله این آزمون یک درجه اهمیت دارد و شاید بتوان اصلی ترین مسئله تغییر رشته در مقطع دکتری را به این خاطر بازگو کرد.در آزمون دکتری برخی داوطلبان میتوانند صرف نظر از رشته مقطع ارشد خود شرکت کنند که در ادامه این رشته ها را به تفصیل شرح خواهیم داد.
دلایل تغییر رشته در مقطع دکتری
اغلب افراد ممکن در مقطع کارشناسی و حتی ارشد بدون توجه به علایق خود در رشته ای تحصیل کنند که در گاهی اوقات با زمینه کاری که به آن مشغول هستند ارتباطی نداشته باشد.بنابراین مقطع دکتری میتواند فرصت مناسبی برای جبران این تفاوت مدرک تحصیلی و حوزه کاری باشد در زمانی که فرد مدتی در رشته مورد نظر مشغول به کار بوده باشد میتواند دلیلی خوبی برای تغییر رشته در مقطع دکتری می باشد.اگرچه دلیل این تغییر رشته میتواند علایق شخصی تا فرصت های شغلی بهتر باشد اما دلیلی که برای این تغییر بسیار حائز اهمیت است داشتن تجربه و سابقه کافی در رشته مورد نظر است که در ادامه مطرح میشود که چگونه این موارد در قبولی مقطع دکتری اثر گذار است
شرایط تغییر رشته در مقطع دکتری
در مرحله اول آزمون رویارویی با منابع جدید رشته مورد نظر مانند تغییر رشته در سایر مقاطع میتواند افراد به چالش بکشد خصوصا اینکه این سوالات به صورت تخصصی تر مطرح میشود و فرد باید نسبت به رشته مورد نظر به تسلط کافی از منابع برسد.
اما مهم ترین چالش تغییر رشته در آزمون دکتری وجود آزمون مصاحبه بعد از قبولی در آزمون مرحله اول میباشد که داوطلب علاوه بر تسلط کافی بر رشته مورد نظر باید بتواند فرد مصاحبه کننده نیز درباره تصمیم خود برای ادامه در این مسیر قانع کند که نیازمند توانایی و مهارت لازم و هم چنین رزومه کافی در این حیطه های رشته مورد نظر باشد زیرا برای فرد مصاحبه کننده ابهامات زیادی به وجود می آید و قطعا سوالات گسترده تری از داوطلب خواهد پرسید. بنابراین فرد باید به صورت کامل آمادگی لازم را برای قانع کردن فرد مصاحبه کننده داشته باشد. این درحالی است که حتی اگر داوطلب توانسته باشد در مرحله اول حتی رتبه تک رقمی و یا دورقمی کسب کرده باشد با قبول نشدن در این مرحله شانس قبولی خود را در دانشگاه از دست بدهد.همچنین عدم ثبت نام افراد در این مرحله یعنی مصاحبه به معنای انصراف از پذیرش خود می باشد. در این مصاحبه افرادی که تغییر رشته داده اند سوالاتی مطرح میشود که در زمینه این رشته چه فعالیت هایی داشته اند و ایا سابقه کاری نیز دارند یا خیر.به این صورت است که فرد برای تغییر گرایش در مقطع دکتری علاوه بر مسلط بودن بر منابع درسی رشته در حوزه کاری نیز فعالیت داشته باشد و به طوری که فرد مصاحبه کننده به این نظر برسد که این فرد مناسب ادامه دادن این رشته در مقطع دکتری است.
رشته های بدون قانون تجانس برای تغییر رشته در مقطع دکتری
منظور از رشته های بدون قانون تجانس در آزمون دکتری به این صورت است که شرط تجانس یا یکی بودن مدرک کارشناسی ارشد با رشته آزمون دکتری در نظر گرفته نمیشود وافراد میتوانند بدون توجه به مدرک در این رشته ها ثبت نام کنند. در ادامه رشته های بدون قانون تجانس در مقطع دکتری به تفکیک رشته های رشته های علوم انسانی، علوم پایه، فنی و مهندسی و کشاورزی و منابع طبیعی در جدول زیر آورده شده است. هم چنین داوطلبین آزمون دکتری دانشگاه آزاد نیز میتوانند به دلیل یکی بودن آزمون سراسری دکتری از دفترچه آزمون رشته دکتری دانشگاه آزاد رشته های بدون قانون تجانس دانشگاه آزاد را انتخاب کنند.باید ذکر شود که گروه آزمایشی علوم پایه و فنی-مهندسی تمامی رشته بدون قانون تجانس هستند.نکته مهم این بخش این است که افراد نباید صرفا به این موضوع توجه کنند که این شرط رشته های بدون قانون تجانس در مقطع دکتری شرایط کافی برای قبولی آنان ایفا میکند در واقع این افراد شرایط سختی در مرحله دوم آزمون برای مصاحبه در پیش دارند زیرا باید شرایط کافی برای قانع شدن فرد مصاحبه کننده برای تغییر گرایش خود مطرح کنند و هم چنین دارای رزومه قابل توجهی نیز در رشته مورد نظر باشد.
مزایا و معایب تغییر رشته در مقطع دکتری
تغییر رشته نمیتواند صرفا مفید یا دارای معایبی باشد اما در مقطع دکتری به دلیل وجود مصاحبه و اینکه بخشی از نمره قبولی به وجود رزومه و سوابق کاری در حوزه رشته مورد نظر بستگی دارد پس مسلما نسبت به تغییر رشته سایر مقاطع دشواری بیشتری خواهد داشت.اگرچه تغییر رشته با اینکه فرد مدتی در این زمینه کار کرده باشد و همچنین با اطمینان کافی از اینکه ادامه مسیر و هدف تحصیلی خود در این رشته باشد میتواند تصمیم درستی برای تغییر رشته در این مقطع باشد.
اگر در مقطع دکتری تغییر رشته بدهم، میتوانم هیئت علمی بشوم؟
برخی افراد بنابر علاقه خود که در مقطع دکتری تغییر رشته میدهند در راستای جذب هیئت علمی توسط تعداد زیادی از دانشگاه ها ممکن با مشکل مواجه شوند زیرا شرط اصلی این دانشگاها تجانس رشته مقطع ارشد و دکتری می باشد اگرچه در بین عده کمی از دانشگاه ها نیز در اطلاعیه جذب هیئت علمی خود ممکن است این شرط را مطرح نکنند.در راستای مشاغل ارگان های دولتی و خصوصی نیز برخی از آنان ممکن است شرط تجانس مدرک ارشد و دکتری را مطرح کنند اما در مواقعی نیز درصورت داشتن مهارت و توانایی لازم میتواند چندان حائز اهمیت نباشد.
