لزوم ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان
ایجاد انگیزه درس خواندن یکی از دغدغه های مهم والدین و معلمان می باشد. انگیزه به عنوان یک حالت یا محرک درونی می تواند تاثیرات زیادی بر عملکرد دانش آموزان داشته باشد. دانش آموزانی که خودانگیز و خودجوش هستند به حد قابل قبولی از خودکفایی در امور و پیشرفت تحصیلی می رسند. در واقع می توان گفت داشتن انگیزه یکی از نکات طلایی افزایش تمرکز و یادگیری است که به افزایش کیفیت در برنامه ریزی ها و امور نیز منجر می شود. البته باید توجه داشت که انگیزه هم می تواند به صورت درونی و هم به صورت بیرونی باشد. انگیزه درونی به داشتن احساس خوب و رضایت خاطر از پروسه یادگیری بر می گردد که بیشترین تاثیر را روی عملکرد و موفقیت فرد دارد و چه بسا مدیریت زمان را برای دانش آموزان تسهیل می کند. باید توجه داشت که انگیزه درونی یکی از راه های جذب دانش آموزان به کلاس درس نیز هست و از عوامل موفقیت در کنکور به شمار می آید ولی انگیزه بیرونی که بیشتر با تقویت کننده هایی مانند تایید، احترام، پول و محبت معنا پیدا می کند به اندازه تقویت کننده های درونی اثرگذار نخواهند بود و فرد را به آن خودکفایی مد نظر نمی رسانند. لذا جامعه، معلمان و دست اندرکاران آموزش و پرورش می بایست بتوانند دانش آموزان را از انگیزه های بیرونی به سوی انگیزه های درونی سوق دهند. در حقیقت انگیزه داشتن یکی از اساسی ترین عوامل در روش های مطالعه اثربخش می باشد که در نهایت به پیشرفت تحصیلی می انجامد. برای ایجاد انگیزه چه بیرونی و چه درونی به تعدادی راهکار نیاز داریم تا بتوانیم دانش آموزانی خودانگیز در راستای افزایش کیفیت عملکرد آن ها داشته باشیم.
در ادامه به تعدادی از این راهکارها خواهیم پرداخت که این راهکارها، در مقابله با ترس از شکست در کنکور هم می توانند بسیار تاثیرگذار باشند.
راهکارهای موفق ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان
در اینجا باید به این سوال پاسخ دهیم که آیا ایجاد انگیزه در دانش آموزان توسط والدین صورت می گیرد یا جامعه و معلمان؟ در پاسخ باید گفت که ایجاد انگیزه به فاکتورهای مختلف بستگی دارد که تعدادی از این فاکتورها می تواند توسط والدین و یا جامعه و معلمان اعمال گردد. ممکن است والدین به روش های تشویقی برای ایجاد انگیزه روی بیاورند و معلمان نیز در این امر یاری گر آن ها باشند. لذا برای ایجاد انگیزه در دانش آموزان راهکارها و روش های متعددی وجود دارد چرا که همواره انگیزه به عنوان یکی از اصلی ترین علل پیشرفت تحصیلی بر دانش آموزان تاثیر می گذارد. شاید هر کسی در مورد راهکارهای موفق ایجاد انگیزه نظر متفاوتی داشته باشد چرا که امری نسبی تلقی می گردد. ولی ما تلاش خواهیم کرد راهکارهایی را بیان کنیم که جنبه عملی و موفقیت آن ها محتمل تر باشد.
راهکارهای موفق ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان- ایجاد فضای مثبت و امید دهنده
ایجاد فضای مثبت و امید دهنده چه در خانواده و چه در مدرسه می تواند یکی از عوامل انگیزدهنده و قوی برای پیشرفت تحصیلی محسوب شود. دانش آموزی که فضای کلاس درس را مثبت حس نکند با نوعی کسل بودن و بی انگیزگی مواجه خواهد شد چرا که فضای مثبت به خودی خود می تواند یک مشوق عمل کند. این فضای مثبت می تواند با ایجاد علاقه به درس در دانش آموزان به وجود آید. در حقیقت دانش آموزانی که به درس خواندن علاقه مند هستند بسیار با انگیزه و پر انرژی هستند. ایجاد علاقه به درس خواندن هم از طرف خانواده و هم مدرسه و معلمان اتفاق می افتد که می تواند با تشویق کردن، اعتماد به نفس دادن، احترام گذاشتن، اشتیاق معلمان به یادگیری و یاد دادن و ... به وجود آید.
راهکارهای موفق ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان- معلمان مشتاق به یاد دادن
ایجاد انگیزه درس خواندن و یادگیری در دانش آموزان یک پروسه پیچیده است که می توان آن را در معلمانی دلسوز و مشتاق جستجو کرد. معلمانی که به شغل خود علاقه دارند و از توانایی های لازم برای آن برخوردارند با انگیزه و هدفمند هستند لذا معلمان با انگیزه می توانند مطالب را به شور و شوق به دانش آموزان انتقال دهند. چرا که تاثیر معلم بر دانش آموزان و الگوی برداری از آن ها توسط دانش آموزان غیر قابل انکار است. برای مثال معلمی که قدرت بیان خوبی نداشته باشد یا توان علمی آن دچار کم و کاستی باشد نمی تواند به یاد دادن هم اشتیاق داشته باشد چون این توانایی را در خود احساس نمی کند. پس قدرت بیان و شایستگی علمی معلمان می تواند دانش آموزان را در آن درس انگیزه مند و هدف دار کند.
راهکارهای موفق ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان- داشتن معلمان توانا و صبور
همانطور در پاراگراف قبلی هم اشاره شد داشتن معلمان توانا به ایجاد انگیزه در دانش آموزان منجر خواهد شد. معلم قبل از هر چیزی باید یک روانشناس قوی باشد و به صورت کلی بتواند شخصیت های مختلف دانش آموزان را از هم تشخیص دهد و به سبک یادگیری آن ها توجه کند. دانش آموزی که برونگرا و سبک یادگیری دیداری دارد با یک دانش آموز درونگرا با همان سبک یادگیری متفاوت خواهد بود. چرا که دانش آموز درونگرا ممکن است نتواند در جاهایی که دچار مشکل می شود سوال بپرسد لذا معلمان می بایست به این امور توجه لازم را داشته باشند تا دانش آموزان دچار سرخوردگی و عدم نارضایتی نشوند. هر چقدر دانش آموزان احساس کنند که مورد توجه معلم قرار دارند به همان اندازه هم بر ایجاد انگیزه در آن ها کمک خواهد کرد. لذا معلمان برای این منظور می باید در جنبه های مختلف توانا و صبور باشند چون ممکن است دانش آموزان در کلاس از نظر سرعت یادگیری و یا انجام دادن یا ندادن تکالیف متفاوت باشند و اینجا نقش معلم در یادگیری و ایجاد انگیزه پر رنگتر می شود چرا که دانش آموزانی که احساس تنبلی و قدرت یادگیری کم داشته باشند ممکن است حتی به ترک تحصیل فکر کنند لذا معلمان در مقابل آن ها باید صبور باشند و آن ها را به سطح علمی سایر دانش آموزان برسانند. لذا برای این منظور ما به عامل تمرکز بر نقاط قوت دانش آموزان می رسیم که نقشی اساسی در بهبود قدرت یادگیری دانش آموزان خواهد داشت.
راهکارهای موفق ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان- تمرکز بر نقاط قوت دانش آموزان
ایجاد انگیزه در دانش آموزان نمی تواند به راحتی به دست آید و معلمان از روش و تکنیک های مختلف استفاده می کنند تا انگیزه لازم را در آن ها به وجود آورند. لذا در اینجا دانش آموزان می باید روی نقاط قوت دانش آموزان تمرکز کنند به ویژه دانش آموزانی که از لحاظ یادگیری و انجام تکالیف دچار مشکل هستند. هر چقدر نقاط قوت دانش آموزان متمایزتر و مشخص تر شوند به همان اندازه دانش آموزان انگیزه مندتر می شود چرا که در این سن و سال تایید شدن از طرف معلم و توجه به ویژگی های مثبت دانش آموزان بسیار مهم است و در پیشبرد اهداف تحصیلی دانش آموزان به صورت یک محرک قوی عمل خواهد کرد. دانش آموزان در سنین نوجوانی در اکثر مواقع خود را با همسالان و همکلاسی های خود مقایسه می کنند و لذا هر قدر معلم بر نقاط قوت دانش آموزان تمرکز بیشتری داشته باشند آن ها نیز از مقایسه خود حس مثبت تری دریافت خواهند کرد. احساس خوب در مورد خود یکی عوامل تاثیر گذار در داشتن انگیزه می باشد.
راهکارهای موفق ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان- دادن تکالیف با کیفیت به دانش آموزان
دادن تکالیف با کیفیت به دانش آموزان از عوامل مهم به جود آمدن انگیزه و شناخت از خود در دانش آموزان می باشد. هر چقدر تکالیف از کیفیت بهتری برخوردار بوده و منجر به بروز دادن استعدادهای درونی دانش آموزان شود به ایجاد انگیزه درس خواندن در آن ها هم خواهد انجامید. در واقع تکالیف می بایست به صورتی باشد که به رشد خلاقیت کمک کرده و از طرف دیگر جنبه لذت بخش و سرگرمی هم برای دانش آموز داشته باشد. یکی از را های مهم برای تکالیف با کیفیت، اختصاص دادن قسمتی از وقت کلاس به فعالیت های فوق برنامه می باشد مثلا برای درسی مثل تاریخ که در اکثر اوقات می تواند برای دانش آموزان کسل کننده باشد، بردن آن ها به موزه می تواند هم به سرگرمی و هم کیفیت علمی در تکالیف و درس دانش آموزان منجر شود. علاوه بر این، بحث کردن در کلاس و ایجاد فضای دوستانه هم می تواند تکنیک دیگری در با کیفیت تر کردن مطالب و کلاس شود.
راهکارهای موفق ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان- بحث کردن در کلاس و ایجاد فضای دوستانه
بحث کردن در کلاس و ایجاد فضای دوستانه توسط معلمان می تواند در ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان موثر باشد. وقتی دانش آموزان در کلاس بتوانند ابراز نظر کنند و نظر آن ها مورد توجه دوستان و معلمان قرار بگیرد به ایجاد حس دوستانه برای دانش آموز کمک بزرگی خواهد کرد. فضای شاد و دور از استرس، تنبیه و بد اخلاقی تاثیر مثبتی در رشد شناختی و تحصیلی دانش آموزان خواهد داشت. بحث و تبادل نظر یکی از را های افزایش اعتماد به نفس در دانش آموزان بوده که فضای مثبت و دوستانه ای را بین آن ها حاکم می کند. دانش آموزانی که توسط معلمان، دوستان و خانواده خود شنیده می شوند با اشتیاق بیشتری به مطالعه و درس خواندن می پردازند و تمرین و تکرار دروس آن ها را خسته نخواهد کرد.
راهکارهای موفق ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان- آموزش تمرین و تکرار به دانش آموزان
یکی از روش های ایجاد انگیزه در دانش آموزان و پیشرفت تحصیلی آن ها، آموزش تمرین و تکرار مباحث درسی توسط معلمان به آن ها می باشد. دانش آموزانی که به تمرین و تکرار در دروس می پردازند در پاسخ به سوالات امتحانی هم با اعتماد به نفس بیشتری عمل خواهند کرد و به حس مثبتی از خود دست خواهند یافت. برای مثال اگر دانش آموزی در یک مبحث از ریاضی مشکل داشته باشد می باید به تمرین و تکرار در آن مبحث بپردازد تا ملکه ذهن او شود لذا معلمان هم نباید مبحث جدید تدریس کنند. اگر یاد دادن با کیفیت همراه باشد می تواند در دانش آموزان انگیزه ایجاد کند. علاوه بر این برای مباحث کنکور هم تمرین و تکرار بسیار مهم است نیز آزموده می شوند. اینجا نقش معلم به عنوان آموزش دهنده تکنیک تمرین و تکرار مهم است و نباید اجازه دهد دانش آموزان از مباحث سخت فراری شوند. برای اینکه معلمان متوجه شوند که دانش آموزان این تکنیک را یاد گرفته اند می توانند یک سیستم تشویق و پاداش در نظر بگیرند و پیشرفت های دانش آموزان مورد تشویق قرار دهند.
راهکارهای موفق ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان- طراحی سیستم تشویق و پاداش
نباید نقش تشویق و دادن پاداش به دانش آموزان در ایجاد انگیزه درس خواندن در ان ها نادیده گرفت. وقتی دانش آموز ببیند که به خاطر پیشرفت های حتی کوچک مورد تشویق قرار گرفته و یا پاداش دریافت کرده، برای دفعات بعد با انرژی و انگیزه بیشتری تلاش خواهد کرد. سیستم پاداش و تشویق هم می تواند هم از سوی معلمان و هم والدین مورد توجه قرار گیرد. مثلا برای تکالیف درسی یک بازه زمانی مشخص شود که اگر دانش آموز تکالیف را در آن بازه زمانی انجام داد مورد تشویق قرار گیرد حالا این تشویق هم به صورت مادی و هم به صورت بیرون رفتن و تفریح می تواند باشد. در اینجا نقش برنامه ریزی در انجام دادن تکالیف در بازه زمانی مشخص شده بیشتر به چشم می آید لذا معلمان و والدین می توانند برنامه ریزی و اهمیت آن را به دانش آموزان آموزش دهند.
راهکارهای موفق ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان- آموزش برنامه ریزی به دانش آموزان
آموزش برنامه ریزی به دانش آموزان چه از طرف خانواده و چه از طرف معلمان ضروری می باشد تا دانش آموزان با استفاده از آن بتوانند تمامی جوانب زندگی خود را مدیریت کنند. مثلا زمانی از روز برای مطالعه باشد، زمانی برای استراحت و یا زمانی برای مرور. در واقع برنامه ریزی دانش آموزان را هدفمند خواهد کرد که وقت خود را تلف نکنند و از آن نهایت استفاده را ببرند. همچنین دانش آموزان در برنامه ریزی یاد خواهند گرفت که برای هر درس چه مقدار زمان اختصاص دهند و چه درس هایی باید در اولویت قرار گیرند. که این نوع برنامه ریزی می تواند به درس خواندن و فکر دانش آموزان انسجام ببخشد و در آن ها انگیزه بیشتری ایجاد کند.
راهکارهای موفق ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان- تغییر باورهای ذهنی
یکی از راه های ایجاد انگیزه در دانش آموزان تغییر باورهای ذهنی آن ها است. برای ایجاد انگیزه گاهی نیاز است که دانش آموزان باورهای ذهنی خود را نیز تغییر دهند.
همه باید این قضیه را قبول کنیم که بسیاری اوقات وقایعی اتفاق می افتد که در کنترل ما نیست. مثلا بروز یک بیماری، ضعیف شدن محیط آموزشی مدرسه به دلیل تغییرات ساختاری در سال کنکور و اخذ نمرات پایین متعدد در یک درس مهم. در این موارد گاهی همه ی سعی خود را می کنیم تا مشکل پیش آمده را جبران کنیم. وقتی راه تازه ای امتحان می کنیم اما باز هم نتیجه نمی دهد، اغلب می ترسیم و چون نمی خواهیم متحمل رنج و ناراحتی شویم، دوباره سعی کنیم. هیچکس دوست ندارد شکست بخورد و یا بعد از زحمت فراوان، حاصل کارش ناامیدی باشد. هنگام ناراحتی و مشکلات، مهم این است که شما بتوانید با انگیزه و تلاش به مسیر خود ادامه دهید.
می توانید از همین امروز با تغییر دادن افکار و رفتار همه چیز را در زندگی خود تغییر دهید. همواره این جمله را با خود تکرار کنید که من دلسرد نمی شوم. دست کشیدن از هر اقدام اشتباه، گامی به جلو محسوب می شود.
اگر یک کتاب را می خوانید و متوجه نمی شوید، شاید با عوض کردن کتاب آموزشی و یا گنجاندن 30 دقیقه مطالعه ی مفاهیم پایه بتوانید خود را علاقه مند کرده و به تدریج نمرات بالاتری کسب نمایید.
البته علاوه بر روش ها و راهکارهای پیش گفته نباید از نقش جملات انگیزشی در موفقیت دانش آموزان و ایجاد انگیزه در آن ها غافل بود.
راهکارهای موفق ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان- تلقین جملات انگیزشی به دانش آموزان
جملات انگیزشی، یکی از روش های ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان است.
شما هم باید مرتب جملات انگیزشی را برای موفقیت با خود تکرار کنید. همچنین بدانید هیچ مشکلی دایمی نیست. هیچ مشکلی نمی تواند بر همه ی زندگی شما تاثیر بگذارد. اگر به کار زیاد، مثبت و سازنده ادامه دهید، هر مشکلی سرانجام می گذرد. ممکن است گاهی زندگی وحشتناک بنظر برسد، اما اگر جستجو کنیم، مواردی هست که بخاطر آن ها خوشحال و امیدوار باشیم.
آنتونی رابینز می گوید: من مرتب به خودم یادآوری می کنم که باید روی آنچه میخواهم، تمرکز کنم و بجای مشکلات بیشتر، به راه حل ها فکر کنم. به خاطر آوردم هیچ مشکلی نمی تواند روی همه ی زندگی من اثر بگذارد, گرچه ممکن است اکنون اینطور به نظر بیاید.
او در ادامه می گوید: تصمیم گرفتم به دلیل مشکلات مادی و ناکامی های عاطفی همه ی زندگی را مصیبت بار و تباه شده ندانم. فهمیدم که اشکالی متوجه من نیست فقط کمی از زندگی عقب مانده ام. دریافتم که اگر به پرورش دانه هایی که کاشته ام ادامه دهم، زمستان زندگی را پشت سر خواهم گذاشت و به بهار می رسم. من همچنین فهمیدم که احمقانه است که از انجام کارهای یکسان نتیجه ی متفاوت داشته باشیم. من باید کار جدید را آزمایش می کردم و آنقدر ادامه می دادم تا به نتیجه ی دلخواه برسم.
تنها راه انجام دادن کارهای عظیم، دوست داشتن کاری است که می کنید. اگر تا الان آن را پیدا نکردید، به گشتنتان ادامه دهید و تا زمانی که آن را پیدا نکردید، متوقف نشوید. ( استیو جابز )
شما باید بلافاصله روی کارهایی که می توانید امروز انجام دهید تمرکز کنید, حتی اگر کوچک و کم اهمیت باشند. بسیاری از افراد به این نکته ی ساده عمل نمی کنند زیرا ترس از شکست دست و پای آن ها را می بندد.
راهکارهای موفق ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان- استفاده از راه های جدید
در مسیر موفقیت باید این نکته را مد نظر قرار دهید که وقتی یک راه حل نتیجه نمی دهد، نمی توان انتظار داشت دفعه بعدی از همان مسیر نتیجه ی متفاوت بگیرید.
در این قسمت روی صحبت ما با دانش آموزانی است که می گویند هر کاری می کنیم درصدهایمان بالاتر از 20 یا 30 درصد نمی رود. بسیاری اوقات ما بر روی یک مسیر نامناسب پافشاری می کنیم. به عنوان مثال من در دوران پیش دانشگاهی با این طرز فکر که کم کردن ساعت خواب (کاهش از 7 ساعت به 4 ساعت خواب شبانه روز) باعث موفقیت بیشترم می شود، طی ماه ها هم هشیاری کمتری در کلاس داشتم و هم ساعات بیشتری را باید به درک و حفظ مطالب اختصاص می دادم. عدم اطلاع از فواید خواب و استراحت در کاهش استرس و طبقه بندی مطالب در ذهن و ... باعث شد که بار خستگی چند ماهه را تا جلسه ی کنکور به دوش بکشم و با تمرکز بسیار پایین به سوالات پاسخ دهم. گاهی در نهایت بعد از چندین بار امتحان و شکست خوردن به این باور می رسیم که نمی توانیم ادامه دهیم. در مواردی هم مسیر انتخابی صحیح، اما استقامت ما کم است. به همین دلیل ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان می تواند استقامت آن ها را برای طی کردن مسیر موفقیت کنکور افزایش دهد.
راهکارهای موفق ایجاد انگیزه درس خواندن در دانش آموزان- انتخاب اولویت ها توسط دانش آموزان
کلید موفقیت در هر کاری، انتخاب اولویت ها است. یعنی تصمیم بگیریم چه چیزی برایمان از همه مهم تر است. بعد برای بهبود اوضاع، به کوشش فراوان و مداوم اقدام کنیم. برای درک بهتر موضوع به طور خلاصه به شرح زندگی سرهنگ ساندرز موسس KFC می پردازیم. مردی که عنوان نخستین کاندیدای انتخاباتی دنیای فست فود را از آن خود کرد، نه در یک دوره بلکه دو دوره بی خانمان بوده است. او تا قبل از 65 سالگی در جهت عملی کردن رویاهایش هیچ اقدامی نکرده بود. اما به جای سرزنش خود و اجتماع و ... ایده خود را در مورد فروش دستور پخت خوراک مرغ به رستوران ها عملی کرد. در ابتدا او فکر کرد مسخره است! فروش این دستور پخت حتی پول اجاره خانه اش هم نخواهد شد. اما فکر تازه ای کرد که علاوه بر فروش دستور پخت، روش پخت را هم آموزش دهد. او پودر هایی را درست می کرد که وقتی به مرغ ها می زد مزه آن ها شگفت انگیز می شد. او به اولین رستوران رفت اما صاحب آن جا قبول نکرد. دومین رستوران نه، سومین رستوران نه، او به 623 رستوران مراجعه کرد و ششصد و بیست و چهارمین رستوران، قبول کرد که از پودر مرغ سرهنگ ساندرز استفاده کند. او به هیچ وجه نا امید نشد و کارش را رها نکرد، زیرا اولین کلید موفقیت را یافته بود. اولین کلید موفقیت نیروی شخصی است. نیروی شخصی یعنی ایستادگی و سماجت در انجام کار. سرهنگ ساندرز بعد از شنیدن جواب رد از رستوران های مختلف به جای آن که احساس بدی داشته باشد فورا به این فکر می افتاد که چطور داستانش را به شکل موثرتری بگوید تا در رستوران بعدی نتیجه بگیرد. چند نفر هستند که در طول 2 سال، 1009 بار جواب رد بشنوند و باز هم ادامه دهند؟ وی بعد از شنیدن 1009 مرتبه جواب رد، در حالیکه با اتومبیل فرسوده سر تا سر آمریکا را می گذراند و شب ها روی صندلی عقب اتومبیل می خوابید و هر روز با شوق بر می خاست تا ایده اش را با شخص تازه ای در میان بگذارد، بالاخره جواب مثبت شنید.
