معرفی و آشنایی با رشته کاردرمانی

شاید وقتی برای اولین بار نام رشته کاردرمانی را شنیده باشید، تصورتان این بوده که رشته کاردرمانی برای درمان مشکلات شغلی و کاری استفاده می شود یا احیانا فکر کرده باشید که این رشته برای پیدا کردن کار، راهکار ارائه می دهد. به هر حال تصورات متفاوت و اغلب اشتباهی ممکن است در ارتباط با این رشته وجود داشته باشد به خصوص که بیشتر این تصورات هم به خاطر معادل فارسی آن است که افراد را به اشتباه می اندازد.

در تعریف و به ویژه معرفی رشته کاردرمانی باید گفت که نام دیگر این رشته در کشور فرانسه ارگوتراپی (Ergo Therapy) است و با معادل انگلیسی خود آکیوپیشنال تراپی (Occupational Theropy) در کشورهایی مانند انگلیس، آمریکا، کادانا، استرالیا، دانمارک، سوئد و سایرکشورها شناخته می شود. رشته ارگوتراپی یا کاردرمانی یکی از رشته های زیرمجموعه علوم توانبخشی است که در گروه رشته های تجربی قرار می گیرد.

کاردرمانی به عنوان یکی از رشته های توانبخشی به بازیابی توانایی های جسمی، ذهنی و روانی افراد کمک می کند. انسان ها ممکن بر اثر عوامل ژنتیکی، غیر ژنتیکی و یا سایر عومل محیطی نظیر جنگ، حوادث طبیعی یا تصادفات دچار اختلالات جسمی، روانی و ذهنی شوند لذا کاردرمانگر در صدد حل مشکلات مربوط به این نارسایی ها و ناتوانی ها بر می آید. در واقع متخصصان رشته کاردرمانی با تسلط بر علومی چون فیزیولوژی، روانشناختی و آناتومی به صورت علمی به بررسی تمام جوانب زندگی بیمار پرداخته تا بتوانند دلایل و راه معالجه آن ها را بیابند.

 

 

کارشناسی رشته کاردرمانی در یک نگاه

 

 

 

عنوان ویژگی کارشناسی رشته کاردرمانی	وضعیت
آرامش و امنیت روانی کارشناسی رشته کاردرمانی	متوسط
بازار کار کارشناسی رشته کاردرمانی	متوسط به بالا
میزان شناخته بودن رشته کاردرمانی در میان مردم	متوسط
مدت  زمان ورود به بازار کار رشته کاردرمانی	پایین
سختی کار نسبت به درآمد کارشناسی رشته کاردرمانی	متوسط
درصد قبولی در کارشناسی رشته کاردرمانی داوطلبان در کلیه دانشگاه های کشور	حدود 600 نفر پذیرش
شانس قبولی کارشناسی رشته کاردرمانی در دانشگاه های برتر	زیر 50 نفر پذیرش در دانشگاه های برتر
امکان ادامه تحصیل کارشناسی رشته کاردرمانی	کارشناسی ارشد و دکتری
امکان بورسیه تحصیلی رشته کاردرمانی در سایر کشورها	متوسط
خطرپذیری کارشناسی رشته کاردرمانی	متوسط

 

معرفی رشته کاردرمانی – تاریخچه کاردرمانی در ایران

تاریخچه رشته کاردرمانی در ایران به سال 1350 بر می گردد که متخصصان کاردرمانگر از طرف وزارت بهداشت جهانی برای آموزش نیروهای کاردرمانگر به ایران فرستاده شدند که این آموزش ها به صورت غیر رسمی تا دو سال ادامه پیدا کرد. کشور ایران هم بعد از این پروژه با تاسیس مدرسه عالی توانبخشی در سال 1352 این رشته را به رسمیت شناخت. شایان ذکر است در ایران دانشکده های مخصوص علوم توانبخشی دارای شش رشته: گفتاردرمانی، کاردرمانی، شنوایی شناسی، شنوایی سنجی، فیزیوتراپی و اعضای مصنوعی می باشد.

در اینجا قل از اینکه بخواهیم به سایر ابعاد رشته کاردرمانی نظیر: مزایا و معایب، بازار کار، محیط های شغلی، وظایف کاردرمانگر و ... بپردازیم لازم است که به دروس تخصصی این رشته در مقطع کارشناسی پرداخته شود تا پی ببریم که این رشته چه تخصص هایی را متناسب با چارت درسی در خود گنجانده است.

 

 

معرفی رشته کاردرمانی – حوزه های مطالعاتی کاردرمانی

به صورت کلی یک کاردرمانگر برای تخصص یافتن در رشته خود می بایست دروسی را در حیطه های مختلف زیر بگذراند تا بتواند در کار خود به صورت علمی پیش برود. این حوزه به شکل زیر می باشند:

• حوزه آناتومی بدن: همانطور که از نام این دروس متوجه می شویم آناتومی به شناخت ساختار بدن و دستگاه هایی که در بدن وجود دارند، می پردازد. در واقع درمانگرها با خواندن واحدهای آناتومی در مورد دستگا های عصبی، گردش خون، گوارش، سیستم های اسکلتی و عضلانی بدن انسان اطلاعات وسیعی کسب می کنند. آناتومی یکی از مهم ترین درس های این رشته به حساب می آید.
• حوزه حرکت شناسی: یکی از دروس سنگین و تخصصی رشته کادرمانی، درس حرکت شناسی می باشد. این درس برای آشنایی کادرمانگرها با ساختار بیومکانیکی و حرکات بدن انسان طراحی شده است چرا که تعدادی از بیماران مراجعه کننده به درمانگرها، ممکن است به ضایعات حرکتی مبتلا باشند.
• حوزه روانپزشکی و مغز و اعصاب و ارتوپدی: بیماری های روانپزشکی، مغز و اعصاب و ارتوپدی از حوزه های کاری کاردرمانگران در ایران می باشد که در مقطع کارشناسی دروس تخصصی زیادی برای این مباحث در نظر گرفته می شوند.
• حوزه های مربوط به آنالیز فعالیت وزندگی: یک کاردرمانگر باید قادر باشد تحلیل و آنالیز درستی از زندگی شخص کم توان داشته باشد تا بتواند بهترین برنامه ها را برای کمک به او طراحی کند.
• حوزه روانشناسی: در تمام رشته هایی که سر و کارشان با انسان است، آگاهی از نحوه برخورد با مراجعان از اهمیت بالایی برخوردار است. درس های روانشناسی و روانپزشکی برای آگاهی کاردرمانگرها از سیر روانی و مراحل رشد روانی مراجعان سهم مهمی را دروس این رشته به خود اختصاص می دهند.
• حوزه توانبخشی حرفه ای: گاهی برای کمک به بعضی از مراجعان برای بازگشت به زندگی، محیط شغلی آن ها مورد بررسی قرار می گیرد. در این میان بیمار با کمک درمانگر یا ممکن است به کار قبلی خود باز گردد و یا برای همیشه محیط کار خود را تغییر دهد.
• دیگر حوزه های تخصصی: این حوزه ها شامل جامعه شناسی، مشاوره، بازی درمانی، رشد بازی و... می شود که کاردرمانگرها باید در این زمینه ها هم اطلاعات کافی داشته باشند.

 

 

معرفی رشته کاردرمانی – تعداد واحدها و چارت دروس

رشته کادرمانی یا ارگوتراپی در مقطع کارشناسی دارای 128 واحد درسی می باشد که به شکل زیر به دروس مختلف اختصاص می یابد:

• دروس عمومی: 20 واحد
• دروس پایه: 28 واحد
• دروس تخصصی 56 واحد
• دروس کارآموزی: 24 واحد

 

تعداد واحدها و چارت دروس رشته کاردرمانی – دروس عمومی

همانطور که پیش تر هم اشاره شد دروس عمومی در چارت درسی مقطع کارشناسی کاردرمانی 20 واحد را به خود اختصاص می دهند که شامل عناوین زیر می باشند:

• مبانی نظری اسلام
• اخلاق اسلامی
• انقلاب اسلامی
• تاریخ و تمدن اسلامی
• آشنایی با منابع اسلامی
• ادبیات فارسی
• زبان عمومی
• تربیت بدنی 1 و 2

 

 

تعداد واحدها و چارت دروس رشته کاردرمانی – دروس پایه

دروس پایه هم در چارت درسی مقطع کارشناسی رشته کاردرمانی، 28 واحد را در بر می گیرند که به شرح زیر می باشند:

• فیزیولوژی عمومی
• آناتومی اندام ها
• آناتومی سیستم اعصاب
• روانشناسی رشد
• مقدمه ای بر روانپزشکی
• مقدمه ای بر ارتوپدی
• نورولوژی
• کمک های اولیه
• آمار
• فیزیولوژی اعصاب
• آناتومی سر و گردن و تنه
• آناتومی سطحی
• روانشناسی مرضی
• مقدمه ای بر روانپزشکی کودک
• بیماری های داخلی
• آشنایی با مبانی آزمایشات پاراکلینیک

 

 

تعداد واحدها و چارت دروس رشته کاردرمانی – دروس تخصصی

از میان چارت درسی دوره کارشناسی رشته کاردرمانی، دروس تخصصی 56 واحد را شامل می شوند که عنواین این درس های به صورت لیست شده در پایین می باشند:

• زبان تخصصی
• مبانی کاردرمانی و توانبخشی
• تئوری فعالیت
• کینزیولوژی و بیومکانیک 1 و 2 و 3
• ارزشیابی عضلانی و اندازه گیری دامنه حرکتی مفاصل
• کاردرمانی در بیماری های کودکان
• کاردرمانی در اختلالات روانی اجتماعی 1 و 2
• کادرمانی در عقب ماندگی ذهنی
• مقدمه ای بر روش تحقیق در کاردرمانی
• مشاوره در کاردرمانی
• ساخت انواع اسپلینت
• سمینار
• مدیریت کاردرمانی
• فعالیت های روزمره زندگی
• فعالیت های هدفمند و تجزیه و تحلیل آن ها 1 و 2 و 3 و 4
• رشد کودک
• وسایل کمکی و اعضای مصنوعی در کاردرمانی
• بازی و تفریح در کاردرمانی
• جامعه شناسی در کاردرمانی
• تکنیک های حرکت درمانی
• گروه و روابط بین فردی

 

 

تعداد واحدها و چارت دروس رشته کاردرمانی – دروس کارآموزی

در اکثر رشته های توانبخشی و سایر رشته های تجربی واحدهایی در چارت درسی به کارآموزی و گذراندن طرح اختصاص پیدا می کند که در رشته کاردرمانی شامل 24 واحد درسی می باشد که به شرح زیر ارائه می شوند:

• کارآموزی در عرصه (مشاهده بالینی روانی)
• کارآموزی در عرصه روان 1 و 2
• کارآموزی در عرصه مستقل
• کارآموزی در عرصه (مشاهده بالینی جسمانی)
• کارآموزی در عرصه جسمانی 1 و 2 و 3

 

 

معرفی رشته کاردرمانی – حیطه های فعالیتی کاردرمانی

همانطور که در بحث معرفی رشته کاردرمانی هم بیان شد، حوزه های کاری و تخصصی کاردرمانگران در اختلالات جسمی، اختلالات ذهنی به ویژه در کودکان و اختلالات روانی می باشد. که به توضیح هر کدام از این موارد می پردازیم:

اختلالات جسمی

• اختلالات جسمی کودکان شامل الگوهای حرکتی نادرست، تاخیر حرکتی، دررفتگی مادرزادی ران، گردن کجی و... می شود.
• اختلالات نورولوژیک بزرگسالان شامل سکته مغزی، ام اس و پارکینسون، ضربه مغزی، اختلالات مربوط به مخچه، ضایعات نخاعی، بیماری های پیشرونده سیستم اعصاب مرکزی و ...
• اختلالات ارتوپدی که سوختگی ها و گرفت های پوستی، ضایعات تاندونی و بافت همبند، بیماری های روماتیسمی و ... را در بر می گیرد.

اختلالات ذهنی کودکان

اختلالاتی همچون توجه و تمرکز، بیش فعالی، مشکلات شناختی، اختلالات یادگیری، مشکلات حافظه و... می باشند.

اختلالات روانی

• اختلالات کودکان مانند مشکلات رفتاری، اسکیزوفرنی دوران کودکی، هزیان و بی قراری، فوبیا و...
• اختلالات بزرگسالان مانند اختلالات خلقی، اختلالات اسکیزوفرنی، سوء مصرف مواد، سالمندی و...

 

 

معرفی رشته کاردرمانی – بازار کار و درآمد رشته کاردرمانی

از آنجا که محیط های کاری و حرفه ای و فرصت های شغلی رشته کاردرمانی بسیار گسترده است و با توجه به پیشرفت تکنولوژی هر روز بر این وسعت افزاده می شود. لذا می توان گفت که رشته کاردرمانی از بازار کار خوب و رو به رشدی برخوردار است. علاوه بر این، داشتن حوزه های فعالیتی بسیار متنوع در رشته کاردرمانی باعث شده که بستر مناسبی برای کسب درآمد توسط کاردرمانگران به وجود آید و متناسب با فضای پیشرفت شغلی و پشتکار و تلاش کاردرمانگران، امکان افزایش درآمد در این رشته به راحتی مهیا شده است. بیشتر افرادی که در این رشته مشغول به کار هستند از درآمد متوسط به بالایی هم برخوردارند.

این رشته در محیط های کاری و سازمان های زیر کاربرد دارد:

• بیمارستان ها
• مراکز توانبخشی سازمان بهزیستی
• کلینک های خصوصی
• سازمان آموزش و پرورش استثنایی
• مراکز درمانی خصوصی و دولتی
• پارک نگهداری یا آموزشی ناتوانان ذهنی کودکان استثنایی و سالمندان
• مراکز تحقیقاتی و موسسات پژوهشی
• انجمن های مردم نهاد و موسسات خیریه
• و دیگر محیط های کاری مانند مراکز ترک اعتیاد، زندان ها و ...

اضافه بر موارد گفته شده سازمان نظام پزشکی و معاونت درمان به همه کاردرمانگرهای دارای شرایط لیسانس با پنج سال سابقه کاری معتبر در شهرهای بزرگ و در شهرهای کوچک با سه سال سابقه کاری اجازه فعالیت صادر می کند. همچنین کاردرمانگرهایی که دارای مدرک فوق لیسانس هستند می توانند با کسب دو و نیم سال سابقه کار و گرفتن مدرک فوق لیسانس، در شهرهای بزرگ دفتر کاردرمانی دایر کنند و برای شهرهای کوچک نیز به سابقه کاری کمتری برای این فعالیت نیاز می باشد.

 

 

معرفی رشته کاردرمانی – ویژگی های شخصیتی کاردرمانگران

برای تحصیل و کار در هر رشته ای شناخت خود و ویژگی های شخصیتی و تخصصی از اهمیت بالایی برخوردار است که برای رشته کاردرمانی هم همین امر صدق می کند. در واقع کاردرمانگران باید دارای دو دسته ویژگی های عمومی شخصیتی و ویژگی های تخصصی باشند که در ادامه به توضیح ان ها می پردازیم.

• ویژگی های عمومی
• ویژگی های تخصصی

 

ویژگی های عمومی شخصیتی کاردرمانگران

• اخلاق مداری
• صبر و حوصله زیاد
• توانایی و سلامت جسمی
• هوش بالا
• انعطاف پذیری و خلاقیت
• قدرت بیان مناسب
• انتقادپذیر بودن
• توانایی یادگیری و یاد دادن

 

ویژگی های تخصصی کاردرمانگران

• توانایی تجزیه و تحلیل
• درک مراجع
• داشتن دانش بروز
• درمان بیماران بر طبق شواهد علمی
• داشتن رویکرد مراجع محور در هنگام کار

 

 

معرفی رشته کاردرمانی – دانشگاه های پذیرنده کارشناسی کاردرمانی

در ایران دانشگاه هی مختلفی وجود دارند که در مقطع کارشناسی اقدام به جذب دانشجو می کنند که در پایین لیست این دانشگاه ها ارائه شده است:

• دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی
• دانشگاه علوم پزشکی ایران
• دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
• دانشگاه علوم پزشکی سمنان
• دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور
• دانشگاه علوم پزشکی همدان
• دانشگاه علوم پزشکی زنجان
• دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
• دانشگاه علوم پزشکی تبریز
• دانشگاه علوم پزشکی مازندران
• دانشگاه علوم پزشکی شیراز
• دانشگاه علوم پزشکی اراک

 

 

معرفی رشته کاردرمانی – وظایف کاردرمانگران

• آموزش دادن به خانواده و اطرافیان بیمار در زمینه نحوه مراقبت از بیماران و ایجاد ارتباط با آن ها
• آموزش صحیح نحوه استفاده از وسایل کمک حرکتی به بیماران
• استفاده و به کار گیری نرم افزارهای کامپیوتری برای پیشرفت بیماران در حوزه های مانند حل مسائل، هماهنگیف تصمیم گیری و حافظه
• آموزش به بیماران در زمینه های چون روش صحیح پوشیدن لباس، یاد دادن آشپزی، آموزش نحوه استفاده از کامپیوترو نحوه غذا خوردن
• آموزش دادن شیوه استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی و شیوه خرید و... به بیماران
• ارزیابی کردن میزان پیشرفت بیماران در طول دوره درمانی
• بررسی محیط خانه و کار بیمار و متناسب سازی آن ها متناسب با نیاز بیمار
• آموزش حرکات و تمرین های مختلف
• تدوین برنامه جامعه درمانی برای بیماران
• معالجه اختلالات جسمانی و روانی بیماران

 

 

معرفی رشته کاردرمانی – ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر

رشته کاردرمانی به عنوان یکی از رشته های گروه توانبخشی در ایران دارای امکان ادامه تحصیل در مقاطع کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری می باشد و داوطلبان متناسب با علاقه خود می توانند تا مقاطع بالا در این رشته به تحصیلات خود ادامه دهند.

همچنین فارغ التحصیلان این رشته می توانند در مقطع ارشد در دیگر رشته های گروه توانبخشی نظیر مدیریت توانبخشی، آمار زیستی، علوم تشریح و... در دانشگاه های مختلف به ادامه تحصیل بپردازند.