رشته علوم تغذیه ترکیبی از پزشکی و علم تغذیه است و به افراد می آموزد که چه چیزهایی برای بدن مناسب است و از خوردن چه غذاهایی پرهیز کنند؛ چراکه مواد غذایی و تغذیه انسان مستقیما روی سلامت جسم انسان اثر می گذارد و تغذیه نامناسب مشکلات جسمی و بیماری ها و نارسایی های گوناگون برای انسان فراهم می آورد. همچنین می توانید معرفی سایر رشته های دانشگاهی علوم تجربی را در سایت 3گام بخوانید

کارشناسی رشته علوم تغذیه در یک نگاه

در جدول و نمودار زیر به اجمال رشته علوم تغذیه را بررسی می کنیم.

عنوان ویژگی کارشناسی رشته علوم تغذیه	وضعیت
آرامش و امنیت روانی کارشناسی رشته علوم تغذیه	نسبتا بالا
بازار کار کارشناسی رشته علوم تغذیه	متوسط رو به بالا
میزان شناخته بودن رشته علوم تغذیه در میان مردم	متوسط
مدت  زمان ورود به بازار کار رشته علوم تغذیه	پایین
سختی کار نسبت به درآمد کارشناسی رشته علوم تغذیه	نسبتا پایین
درصد قبولی در کارشناسی رشته علوم تغذیه داوطلبان در کلیه دانشگاه های کشور	حدود 500 نفر پذیرش
شانس قبولی کارشناسی رشته علوم تغذیه در دانشگاه های برتر	زیر 100 نفر پذیرش در دانشگاه های برتر
امکان ادامه تحصیل کارشناسی رشته علوم تغذیه	تخصص و فوق تخصص
امکان بورسیه تحصیلی رشته علوم تغذیه در سایر کشورها	متوسط رو به بالا
خطرپذیری کارشناسی رشته علوم تغذیه	متوسط رو به پایین

 

 

معرفی رشته علوم تغذیه – تاریخچه علوم تغذیه

تغذیه و اهمیت آن به مثابه یک علم، از اوایل قرن هیجدهم و با گسترش شهرنشینی شکل گرفت. اما از دیرباز نیز در برخی از مناطق جهان و در بین تمدن های اولیه نیز، تغذیه جایگاه ویژه ای داشته است. مثلا تاریخ نشان می دهد که در حدود 6 هزار سال قبل از میلاد مسیح در ایران کشاورزی وجود داشته است و ایرانیان به غذای خود اهمیت می داده اند. یونانی ها نیز به غذای خود بسیار اهمیت می دادند و معتقد بودند :«برای تقویت روح هرگز جسم را نباید فراموش کرد و باید مردم را با ورزش و غذای مناسب تربیت کرد». لوح اولین رژیم غذایی در سال 1900 قبل میلاد مسیح در سومر یافت شده است. تا مدت ها جهان از نظریات دانشمندان اسلامی در علم تغذیه بهره می بردند تا اینکه لاوازیه – پدر علم تغذیه – توانست پروتئین، کربوهیدرات و چربی غذا ها را کشف کند.

از نیمه قرن بیستم نیز علوم تغذیه وارد دانشگاه ها شد و مسائل آن به صورت علمی به دانشجویان آموخته می شد.

در سال 1340 آموزشگاه عالی علوم تغذیه نیز تاسیس شد و پذیرش دانشجو را آغاز کرد و تاکنون تربیت دانشجویان علوم تغذیه ادامه دارد. به تدریج این رشته در دانشگاه های دیگر کشور گسترش یافت و مقاطع تحصیلی کارشناسی ارشد و دکتری علوم تغذیه به آن اضافه شد.

 

آشنایی با رشته علوم تغذیه

رشته علوم تغذیه یکی از شاخه های علوم تجربی در زیرگروه یک است. پذیرش رشته علوم تغذیه بومی نیست و کشوری است. در چندین دهه اخیر با اهمیت یافتن تغذیه و تاثیر آن بر جسم و روح انسان، محبوبیت یافته است.

دانشجویان رشته علوم تغذیه در دوران خود با مباحثی نظیر ارزیابی ارزش های غذایی ، چگونگی تغذیه ی مناسب برای بهبود یافتن بیماران ، کمک به حفظ سلامت افراد، رژیم درمانی، ارزش مواد غذایی در روند سلامت انسان، پیشگیری و کنترل بیماری ها می پردازد و می توان متخصصان تغذیه را در زیر مجموعه رشته های علوم پزشکی قرار داد. به طور کل می توان گفت هدف رشته علوم تغذیه تغییر سبک زندگی انسان ها در زندگی برای حفظ سلامتی آن هاست. رشته علوم تغذیه در مقطع کارشناسی دارای تو شاخه و گرایش اصلی است.

زیرشاخه های علوم تغذیه:

• تغذیه انسانی:  تغذیه گروه های مختلف جامعه مثل سالمندان و معلولین و....
• تغذیه بالینی: تغذیه بالینی بیماران بستری شده و سرپایی و مشاوره غذایی به مراجعینی که به دلایل گوناگون مثل رژیم غذایی به متخصص تغذیه مراجعه می کنند.

 

معرفی رشته علوم تغذیه – وظایف متخصص تغذیه

مهم ترین وظایف کارشناس و متخصص تغذیه عبارتند از؛

• آگاهی از جدیدترین اطلاعات و آخرین تحقیقات مربوط به علم تغذیه
• ارائه توضیحات کافی در خصوص مسائل مرتبط با تغذیه و رژیم درمانی به مراجعه کنندگان 
• ارائه برنامه غذایی مناسب به مراجعان
• ارزیابی اثرات برنامه غذایی و تغییر برنامه های غذایی در صورت لزوم
• تشخیص مشکلات تغذیه ای
• ارائه برنامه و دستورالعمل برای افزایش ارزش غذایی مواد غذایی
• ارزیابی ارزش های مواد غذایی

 

رشته علوم تغذیه برای چه کسانی مناسب است؟

اولین اصل در انتخاب رشته علاقه مندی است و رشته علوم تغذیه نیز از این اصل مستثناء نیست. متخصصان علوم تغذیه باید روابط عمومی بالایی داشته باشند و بتوانند با بیماران  و مراجعه کنندگان ارتباط بگیرند.

علاوه بر این آن ها باید بتوانند مراجع و بیمار خود را درباره عمل به رژیم غذایی متقاعد کنند. همچنین برای ایجاد انگیزه در بیماران آن ها باید تا حدودی با اصول روانشناسی آشنا باشند و از آن بهره ببرند. همچنین علوم تغذیه دانشی چند بعدی است، پس لازم است کارشناسان علوم تغذیه درباره علوم گوناگون مثل بیوشیمی، بیولوژی، روانشناسی، بهداشت، شیمی مواد غذایی و ... اطلاعات کافی داشته باشند. با وجود این در شرایط کنونی معمولا خانم ها به رشته علوم تغذیه بیش از آقایان رغبت نشان می دهند.

 

 

 

برای قبولی در رشته علوم تغذیه چه درس هایی را بخوانم؟

برای اطلاع از بهترین منابع کنکور علوم تجربی مطلب بهترین منابع کنکور تجربی را بخوانید.

 

 

 معرفی رشته علوم تغذیه – مزایا و معایب رشته علوم تغذیه

یکی از مزایای رشته علوم تغذیه اینست که کسانی که رتبه خوبی برای پذیرش پزشکی دانشگاه ها نیاورده اند اما به کار در فضاهای درمانی علاقه دارند می توانند در رشته علوم تغذیه مشغول به تحصیل شوند. همچنین با افزایش توجه افراد به وضعیت جسمانی، چاقی و لاغری خود و ... بازار کار رشته علوم تغذیه خوب شده و مراجعان بسیاری برای گرفتن برنامه غذایی به متخصصان تغذیه مراجعه می کنند. علاوه بر این بعضی از متخصصان تغذیه با وجود اینکه در مراکز درمانی کار می کنند، چندان شاهد صحنه های ناخوشایند و خون نیستند؛ مگر در شرایط خاص و بیماران خاص.

باید در نظر داشت رشته تغذیه و درمان های تغذیه نقش پررنگی در پیشگیری و درمان بیماری های جامعه در دراز مدت دارد.

اما متاسفانه بازار کار این رشته تا حدودی اشباع شده است و پذیرش دانشگاه ها در رشته علوم تغذیه نسبت به فرصت های شغلی زیاد است. همچنین بسیاری از پزشکان دیگر مثل پزشکان عمومی که در علوم  تغذیه سررشته ندارند، به ارائه خدمات تغذیه ای و رژیم های غذایی می پردازند و کار را از کاردان گرفته اند. همچنین درمان های تغذیه ای مشمول بیمه های درمانی نمی شود و بسیاری از افراد به دلیل هزینه های بالای درمان از مراجعه به متخصصان تغذیه چشم می پوشند.

 

معرفی رشته علوم تغذیه – بازار کار و درآمد رشته علوم تغذیه

با توجه به شرایط بازار کار کشور، در صورت داشتن مهارت و آوازه خوب رشته علوم تغذیه می تواند از بازار کار خوبی برخوردار باشد. دانشجویان علوم تغذیه بعد از اتمام تحصیل خود می توانند در مراکزدرمانی نظیر بیمارستان های دولتی با خصوصی، درمانگاه ها، کلینیک های رژیم درمانی مشغول به کار شوند. از آن جایی که بین رشته های پزشکی و تغذیه ارتباط تنگاتنگی وجود دارد، متخصصان تغذیه می توانند با پزشکان حوزه های مختلف از جمله پزشکان غدد داخلی همکاری کنند.

همچنین کارشناسان علوم تغذیه می توانند در مراکز تحقیقاتی، بخش کنترل کیفی کارخانه های صنایع غذایی،آزمایشگاه ها، شرکت های دارویی و بازاریابی دارویی یا مکمل های غذایی به پزشکان یا داروخانه ها، سازمان استاندارد و تحقیقات صنعتی مشغول به کار شوند یا به طور تخصصی به ورزشکاران رژیم های غذایی خاص بدهد. علاوه بر این کارشناسان تغذیه می توانند با داشتن 3 سال سابقه کار بالینی و اخذ مجوز و شرایط مالی مناسب، مطب خود را تاسیس کنند و به طور خصوصی به فعالیت بپردازند.

درآمد رشته علوم تغذیه متغیر است و بستگی به مهارت و محل کار متخصص تغذیه دارد. کارشناسان علوم تغذیه که در بخش های دولتی کار می کنند طبق مصوب وزارت کار است. اما در مراکز خصوصی و مطب درآمد متخصصان تغذیه بیشتر است.

 

 

معرفی رشته علوم تغذیه – دوره تحصیل کارشناسی رشته علوم تغذیه

دوره تحصیل کارشناسی رشته علوم تغذیه 4 ساله است و دانشجویان علوم تغذیه باید 130 واحد درسی را در این دوره بگذرانند. واحدهای درسی رشته علوم تغذیه عبارتند از؛

• واحدهای دروس عمومی: 22 واحد
• واحدهای دروس پایه: 25 واحد
• واحدهای دروس اصلی: 37 واحد
• واحدهای دروس اختصاصی: 28 واحد
• واحدهای دروس کارآموزی در عرصه: 18 واحد

دوره تحصیل کارشناسی رشته علوم تغذیه – دروس عمومی رشته علوم تغذیه 

• دو درس ازدروس مبانی نظری اسلام
• ادبیات فارسی
• یک درس از دروس اخلاق اسلامی
• زبان عمومی
• یک درس از دروس انقلاب اسلامی
• تربیت بدنی 1
• یک درس ازدروس تاریخ وتمدن اسلامی
• تربیت بدنی 2
• یک درس از دروس آشنایی با منابع اسلامی
• جمعیت و تنظیم خانواده

دوره تحصیل کارشناسی رشته علوم تغذیه – دروس پایه رشته علوم تغذیه 

• روش های مطالعه و یادگیری
• بیوشیمی مقدماتی
• فیزیولوژی
• آناتومی
• مارحیاتی
• مبانی روان شناسی
• جامعه شناسی پزشکی
• اپیدمیولوژی بیماری ها
• بهداشت عمومی
• میکروب شناسی عمومی
• انگل شناسی

دوره تحصیل کارشناسی رشته علوم تغذیه - دروس اصلی رشته علوم تغذیه 

• بیوشیمی متابولیسم
• بهداشت و مسمومیتهای غذایی
• میکروب شناسی مواد غذایی
• اصول و روشهای نگهداری مواد غذایی
• شیمی و تجزیه مواد غذایی
• اثر فرایند بر ارزش غذا
• تغذیه اساسی1
• تغذیه اساسی 2
• فیزیولوژی تغذیه
• زبان تخصصی
• اصول تنظیم برنامه های غذایی
• اصول ایمونولوژی
• داروشناسی
• مدیریت خدمات غذایی
• کاربرد رایانه در علوم تغذیه
• اکولوژی غذا و تغذیه
• پاتوفیزیولوژی

دوره تحصیل کارشناسی رشته علوم تغذیه – دروس اختصاصی رشته علوم تغذیه 

• تغذیه در دوره های زندگی
• تغذیه گروهها و شرایط ویژه
• خدمات تغذیه ای در نظام مراقبتهای بهداشتی
• اصول برنامه ریزی و مدیریت برنامه های تغذیه ای
• ارزیابی وضع تغذیه
• اصطلاحات پزشکی و بیمارستانی
• اصول آموزش و مشاوره تغذیه
• بیماریهای ناشی از سوء تغذیه
• رژیم درمانی 1
• رژیم درمانی 2
• روش تحقیق در علوم بهداشتی
• سمینار تغذیه
• پروژه

دوره تحصیل کارشناسی رشته علوم تغذیه – کارآموزی در عرصه رشته علوم تغذیه 

• الف : بخش صنایع غذایی
  صنایع گوشت و روغن
  صنایع شیر – لبنیات و غلات
  صنایع کمپوت – کنسرو و نوشابه
  اداره استاندارد و اداره نظارت بر مواد غذایی
• ب : کارآموزی تغذیه در PHC و سایر مراکز جامعه
  مراکز روستایی
  مراکز شهری
  مراکز شهرستانی و سایر مراکز جامعه
• پ : کاراموزی تغذیه در بیمارستان
  مدیریت بخش غذایی بیمارستان
  آزمایشگاه تشخیص طبی
  بخش بیماریهای کودکان
  مشاوره بیماران سرپایی
  بخش گوارش – کبد و بانکراس
  بخش قلب – عروق و CCU
  بخش دیابت و غدد درون ریز
  بخش جراحی و ICU
  بخش کلیه

 

 

 

معرفی رشته علوم تغذیه – کار آموزی در عرصه رشته علوم تغذیه

نقش تغذیه و رژیم غذایی در چرخه بیماری ها بسیار مهم است و متخصص تغذیه در کنار بیمار به عنوان بخشی از تیم درمان عمل می کند. به همین علت دانشجوی علوم تغذیه لازم است نحوه تعامل با بیمار در بستر و همچنین چگونگی هدایت متخصصین در درمان تغذیه ای بیمار را بیاموزد. همچنین نحوه کنترل کیفی مواد غذایی در کارخانه های صنایع غذایی بسیار مهم است. درس کارآموزی در عرصه این امکان را برای دانشجو فراهم می کند.

 

معرفی رشته علوم تغذیه – طرح دوساله علوم تغذیه

گذراندن طرح دوساله در رشته علوم تغذیه برخلاف رشته هایی نظیر پزشکی، دندانپزشکی، و ... اجباری نیست و به صورت اختیاری و مازاد بر نیاز صورت می گیرد. کارشناسان علوم تغذیه می توانند بعد از گذراندن طرح دوساله علوم تغذیه به عنوان کارشناس تغذیه در بیمارستان ها و مراکز درمانی استخدام شوند.

مراحل پذیرش در طرح اختیاری علوم تغذیه:

• اعلام نیاز توسط مراکز تحت پوشش
• دریافت نیروهای خروجی طرح از مراکز تحت پوشش
• بررسی کارشناسی توسط واحد های مربوطه در معاونت درمان
• ارسال نیازها به معاونت پشتیبانی جهت صدور مجوز
• تعیین تاریخ کمیسیون طرح در 2 نوبت در سال فصل تابستان و فصل زمستان
• بررسی فرم متقاضیان و امتیاز بندی و تعیین محل خدمت طرح
• ارسال به مدیریت توسعه سازمان و منابع انسانی
•  امضاء فرم تعهد مرکزی و تأ ئید معاونت درمان
• اعزام به مراکز تحت پوشش

 

 

 

معرفی رشته علوم تغذیه – وضعیت ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر

فارغ التحصیلان رشته علوم تغذیه بعد از اتمام دوره کارشناسی می توانند به دو شکل ادامه تحصیل بدهند که عبارتند از؛

• مقطع کارشناسی ارشد و دکتری علوم تغذیه وجود دارد و دانش آموختگان دوره کارشناسی علوم تغذیه می توانند در دوره های بالاتر علوم تغذیه ادامه تحصیل دهند.
• فارغ التحصیلان کارشناسی علوم تغذیه می توانند در بعضی رشته های زیر مجموعه علوم پزشکی شامل رشته بهداشت و ایمنی مواد غذایی ، رشته مهندسی پزشکی (بیوالکتریک)، رشته مهندسی پزشکی (زیست مواد)، رشته اپیدمیولوژی، رشته علوم بهداشتی در تغذیه، رشته اقتصاد بهداشت، رشته انفورماتیک پزشکی، رشته ژنتیک انسانی، رشته آمار زیستی، رشته بیوشیمی بالینی، رشته سلامت سالمندی، رشته ارزیابی فناوری سلامت، رشته علوم و صنایع غذایی، رشته فناوری اطلاعات سلامت، رشته میکروب شناسی مواد غذایی، رشته کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، رشته مدیریت خدمات بهداشتی درمانی، رشته نانوتکنولوژی پزشکی، رشته زیست فناوری پزشکی، رشته رفاه اجتماعی، علوم تغذیه در بحران و حوادث غیر مترقبه، کنترل مواد خوراکی و آشامیدنی، تاریخ علوم پزشکی، آموزش پزشکی، برنامه ریزی یادگیری الکترونیکی در علوم پزشکی ، سم شناسی، ترکیبات طبیعی و دارویی دریایی، علوم تشریحی، تغذیه بالینی، تکنولوژی آموزشی در علوم پزشکی، ژورنالیسم پزشکی ادامه تحصیل دهند.