دوره كارشناسی ارشد مدیریت (Master of Business Administration) که به اختصار تحت عنوان مدیریتMBA نام برده می‌شود، به منظور پرورش مدیران كارآمد برای اداره سازمانهای اقتصادی – اجتماعی، تولیدی و خدماتی طراحی شده است. هدف اصلی این دوره پذیرش فارغ التحصیلان دوره های كارشناسی در رشته‌های مختلف به خصوص رشته‌های فنی و مهندسی و پرورش افرادی است كه قادر باشند پس از یک دوره آموزش فشرده و پرکار با فراگیری دانش و فنون مدیریت در زمینه‌های زیر انجام وظیفه نمایند:
(1) اداره و راهبری مؤثر و كارآمد سازمان یا یکی از زیر مجموعه‌های آن
(2) ایجاد تحول در یك بخش تخصصی سازمان
(3) طراحی، هدایت و رهبری تحول در كل سازمان پس از كسب تجارب عملی در مدیریت
(4) كارآفرینی با ایجاد فعالیت های جدید در درون سازمان و یا ایجاد سازمانهای جدید
(5) ارائه خدمات مشاوره ای و مطالعاتی در زمینه های مزبور به مدیران سازمانهای اقتصادی و اجتماعی
ترکیب دانش تخصصی دوره کارشناسی و آگاهی به دانش و فنون مدیریت کارشناسی ارشد، از فارغ‌التحصیلان این دوره مدیران کارآمد و موثری می‌سازد که در افزایش کارآیی و رشد سازمانهای اقتصادی- اجتماعی تأثیر بسزایی دارند. به خاطر کسب همین توانایی‌هاست که در 3 دهه اخیر دوره‌های مدیریت MBA در کشورهای مختلف جهان بسرعت گسترش یافته و تنها در کشور آمریکا حدود 700 موسسه آموزش عالی دوره مدیریتMBA ارائه می‌دهند.
هدف دیگر این دوره آماده سازی دانشجویان برای ادامه تحصیل در دوره دکترای مدیریت جهت تامین کادر آموزشی این رشته در آینده می‌باشد. افرادی كه در این دوره پذیرفته می‌شوند، حداقل دوره كارشناسی را در یكی از رشته های دانشگاهی گذرانده و با حوزه تخصصی دوره كارشناسی آشنائی پیدا كرده‌اند. این افراد پس از فراگرفتن دانش مدیریت و کسب تجارب مدیریتی، نیروهای ارزنده‌ای خواهند شد كه می توانند با تركیب دانش تخصصی و مدیریتی خود و کار در زمینه‌های بالا نقش مهمی در بهبود مدیریت جامعه ایفا نمایند.
بازار کار کارشناسان ارشد مدیریت MBA چگونه است؟
برخورداری از توانمندی و دانش مدیریت در هر سازمانی از عوامل مهم موفقیت محسوب می‌شود. از این رو دانش‌آموختگان رشته مدیریت کسب و کار می‌توانند در اغلب سازمان‌ها مشغول به کار شوند. کاربرد وسیع دانش مدیریت، رویکرد کاربردی این رشته (در مقایسه با سایر رشته‌های مدیریت)، تنوع فعالیت‌ها در این رشته (مشاوره مدیریت، اداره سازمان‌ها یا بخش‌هایی از آن، کارآفرینی، فعالیت‌های آموزشی و پژوهشی)، جوان بودن رشته در کشور باعث شده تا این رشته بازار کار گسترده و سطح درآمد بالایی را برای دانش‌آموختگان به همراه داشته باشد. البته در این رشته توانمندی‌های فردی، علاقه و معلومات گسترده و مطالعات جانبی نقش بسیار مهمی در موفقیت دانش‌آموختگان دارد. همین امر باعث می‌گردد تا سطح در آمد و میزان ارتقاء شغلی دانش‌آموختگان بسیار متفاوت باشد.
طول دوره و سیلابس درسی در کارشناسی ارشد مدیریت MBA چه تفاوتی با سایر رشته های مدیریت دارد؟
دوره مدیریتMBA به صورت كارشناسی ارشد ناپیوسته و آموزشی است. طول آن حداقل 4 نیم‌سال و حداكثر 5 نیم‌سال است. تعداد واحدهای لازم برای فارغ التحصیل شدن –بر خلاف سایر دوره های کارشناسی ارشد (32 واحد)- 57 واحد است.
دوره مدیریت MBA شامل 57 واحد درسی به شرح ذیل است:
الف: دروس اجباری: شامل 30 واحد درسی و یا 10 درس است که دانشجویان بدون گذراندن آنها فارغ‌التحصیل نخواهند شد. این دروس دانشجویان را با زیرساخت های رشته مدیریت و زمینه ها و حوزه هایی که هر مدیر باید به آن آگاهی داشته باشد، آشنا می‌کند.
ب: دروس اختیاری: شامل 9 واحد درسی است که دانشجویان باید از بین 12 درس بر اساس علاقه و اختیار خود انتخاب کنند. اگرچه اطلاع از این دروس مانند دروس اجباری ضرورت قطعی ندارد ولی در حوزه های مختلف مدیریت کاربرد دارند. هدف دیگر ارائه این دروس آماده سازی دانشجویان برای تصمیم گیری درباره گرایش تخصصی خود است.
ج: دروس گرایش: امروزه با گسترش رشته مدیریت، هر یك از گرایشهای آن نظیر مدیریت عملیات، مدیریت مالی و یا مدیریت استراتژیك حاوی نظریه‌ها و مطالب گسترده و عمیقی است كه فراگیری همه آنها در یك دوره كارشناسی ارشد عملی نیست. به همین دلیل دانشجویان دوره كارشناسی ارشد با توجه به علاقه خود و امكانات آموزشی دانشکده می‌توانند به طور عمیق فقط وارد یك گرایش شوند. گرایشهای موجود عبارتند از مدیریت در حوزه های زیر:
1- استراتژی 2- سیستمهای اطلاعاتی 3- مالی 4- کارآفرینی 5- محصول و بازار 6- تکنولوژی 7- توسعه سازمانی 8- عمومی
تحصیل به شیوه آموزش محور یا آموزشی-پژوهشی؟
سبد درسی هر یك از گرایشهای تخصصی که توسط دانشجو انتخاب می شود در یکی از دو مسیر زیر قرار دارد:
- مسیر اول: آموزش محور (بدون پایان نامه) : در این حالت دانشجو 18 واحد از دروس تخصصی گرایش مورد نظرخود را اخذ میكند.
- مسیر دوم: آموزشی – پژوهشی (با پایان نامه): در این حالت دانشجو یک پایان نامه 6 واحدی انجام خواهد داد. دروس باقی مانده (12 واحد) از دروس تخصصی گرایش اخذ می‌شود.
در رابطه با پروژه پایان تحصیلات باید گفت که این پروژه بیشتر جنبه کاربردی دارد و هدف از آن آشنایی دانشجویان با مشکلات کاربرد مباحث تئوریک در عمل است. هدف دیگر آن، تحقیق نظری در یکی از موضوعات مربوط به دانش مدیریت است، با هدف کسب آمادگی جهت ادامه تحصیل در مقطع دکترا. در واقع دانشجویان باید در پایان این دوره تصمیم بگیرند که قصد ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر را دارند یا ترجیح می‌دهند وارد بازار کار شده و دانش کسب شده را در عمل به کار برند. بر اساس این تصمیم، موضوع و جهت‌گیری خود را برای پروژه پایان تحصیلی تعیین می‌کنند.
برای ادامه تحصیل در این رشته امکان تحصیل در داخل یا خارج کشور وجود دارد؟ آیا دوره ای با عنوان دکتری مدیریت MBA وجود دارد؟
برای ادامه تحصیل در این رشته امکان تحصیل در داخل یا خارج کشور وجود دارد؟ آیا دوره ای با عنوان دکتری مدیریت MBA وجود دارد؟
دانش‌آموختگان رشته مدیریت اجرایی یا مدیریت MBA می‌توانند در هر یک از رشته‌های مربوط به مدیریت نظیر مدیریت تکنولوژی، مدیریت مالی، رهبری و رفتار سازمانی و ... در مقطع دکترا ادامه تحصیل دهند. در واقع دانش‌آموختگان هر یک از رشته‌های مرتبط با مدیریت در مقطع کارشناسی ارشد می‌توانند برای ادامه تحصیل در همان رشته و یا سایر رشته‌های مدیریتی در آزمون مربوطه شرکت نمایند.
ادامه تحصیل در مقطع دکتری، در بسیاری از دانشگاههای داخلی امکان پذیر است. برای مثال دانشگاه تهران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه شهید بهشتی، دانشگاه امام صادق، دانشگاه الزهرا، دانشگاه فردوسی مشهد و .... برای گرایش های مختلف دکترای مدیریت دانشجو می پذیرند.
آن دسته از فارغ التحصیلان که علاقه مند به ادامه تحصیل در مقطع دکتری در دانشگاههای مختلف خارج از کشور هستند، چنانچه در مقطع کارشناسی ارشد مدیریت MBA، در دانشگاههای معتبر داخلی درس خوانده باشند راه کم پیج و خم تری را در پیش خواهند داشت. دوره های دکتری اغلب دانشکده های مدیریت در خارج از کشور شامل گرایش های زیر است:
مدیریت مالی، مدیریت استراتژیک (سیاستگذاری)، مدیریت بازاریابی، مدیریت تولید، مدیریت منابع انسانی و حسابداری
