یکی دیگر از رشته های گروه تجربی در کنکور سراسری رشته مامایی است که در میان رشته های برتر این گروه آزمایشی قرار دارد. به دلیل کاری که ماما ها انجام می دهند، این رشته دارای نوعی تقدس است و نسبتا رشته ی پرطرفداری محسوب می شود. مامایی یکی از زیر مجموعه های علوم تجربی است وحفظ و مراقبت از سلامت کودک و مادر مهمترین وظیفه ی ماماهاست. دراین مطلب به معرفی رشته مامایی می پردازیم. همچنین معرفی سایر رشته های دانشگاهی علوم تجربی را در سایت 3گام بخوانید.

 

کارشناسی رشته مامایی در یک نگاه

در جدول و نمودار زیر به اجمال رشته مامایی را بررسی می کنیم.

 

عنوان ویژگی کارشناسی رشته مامایی	وضعیت
آرامش و امنیت روانی کارشناسی رشته مامایی	متوسط
بازار کار کارشناسی رشته مامایی	نسبتا بالا
میزان شناخته بودن رشته مامایی در میان مردم	بالا
مدت  زمان ورود به بازار کار رشته مامایی	پایین
سختی کار نسبت به درآمد کارشناسی رشته مامایی	متوسط رو به بالا
درصد قبولی در کارشناسی رشته مامایی داوطلبان در کلیه دانشگاه های کشور	هزار نفر پذیرش
شانس قبولی کارشناسی رشته مامایی در دانشگاه های برتر	حدود 100 نفر پذیرش در دانشگاه های برتر
امکان ادامه تحصیل کارشناسی رشته مامایی	کارشناسی ارشد و دکتری
امکان بورسیه تحصیلی رشته مامایی در سایر کشورها	متوسط
خطرپذیری کارشناسی رشته مامایی	متوسط رو به بالا

 

 

معرفی رشته مامایی – تاریخچه مامایی

به طور حتم می توان گفت مامایی با تولد اولین انسان ها شکل گرفت و تا به امروز ادامه دارد. در کتاب بیماری های مقدس بقراط که در قرن 460 پیش از میلاد می زیست، از رشته مامایی یاد شده و ماما ها را مادربزرگ مرد می نامیدند. در قرون وسطی مامایی را کار جادوگران و زنان بی سواد می دانستند تا امبریوس پار، پزشک فرانسوی اولین مدرسه مامایی را تاسیس کرد و رشته مامایی را به منزله یک تخصص شناخت.

در ایران از دیرباز قابلگی وجود داشته اما مامایی در جایگاه تخصص در سال 1298 با تاسیس دارالمعلمات و حضور ماماها در بیمارستان ها آغاز شد. اولین آموزشگاه مامایی با نام مدرسه قابلگی در بیمارستان زنان سابق شهر تهران تاسیس شد.

با تاسیس دانشگاه تهران در سال 1313 و ایجاد دانشکده علوم پزشکی، بخش آموزش مامایی در سال 1319 ضمیمه این دانشکده شد و تا به امروز روند آموزش مامایی در این دانشکده ادامه دارد. همچنین آموزش رشته مامایی در سرتاسر ایران و در دانشگاه های مختلف گسترش یافته است.

 

معرفی رشته مامایی – مامایی چیست و ماما کیست؟

رشته مامایی یک از زیرمجموعه های علوم پزشکی است که هدف آن حفظ و مراقبت از بهداشت مادر و کودک است و در زمینه های بارداری، زایمان و مشاوره به زنان راهنمایی و کمک می کند. ماما کسی است که باگذراندن آموزش های مامایی می تواند وظیفه ی نظارت و مراقبت از مادران باردار قبل و بعد از زایمان، کنترل و نظارت زایمان آن ها، مشاوره و آموزش حین بارداری، تنظیم خانواده و مراقبت از کودک را برعهده بگیرد. به همین دلیل می توان مامایی را رشته ای مقدس دانست و ماماها فرشته های نجات کودکان هستند.

حیطه رشته مامایی از دوران قبل از حاملگی شروع می‌شود و تا پس از زایمان و ۶ سالگی کودک ادامه پیدا می‌کند.

 

معرفی رشته مامایی – وظایف ماما

• گرفتن شرح حال و انجام معاینات فیزیکی کامل
• اندازه گیری منظم فشارخون، بررسی ارتفاع رحم و رشد جنین، سمع صدای قلب  به صورت دوره ای.
• درخواست آزمایش تشخیص حاملگی، درخواست سونوگرافی، درخواست آزمایشات معمول حین بارداری، و ارجاع موارد غیرطبیعی به پزشک متخصص
• مشاوره و آموزش  در مورد مشکلات و بیماری های دوران بارداری
• تجویز داروهای مجاز در حاملگی
• پذیرش زائو در اتاق درد و زایمان توسط مامای کشیک
• کنترل علائم حیاتی مادر
• معاینات مکرر و ثبت پیشرفت های زایمانی در فرم مخصوص و اطلاع به پزشک فوریت های پزشکی
• انجام مراحل مختلف زایمان در بیماران سزارین (جراحی سزارین وظیفه پزشک متخصص است نه ماما)
• انجام کوراژ در صورت لزوم
• درخواست آزمایشات مورد نیاز برای نوزادان متولد شده
• تکمیل پرونده مادر و نوزاد و صدور گواهی ولادت و اجازه انتقال مادر به بخش
• اجازه ترخیص در مورد مادران با زایمان طبیعی بعد از انجام معاینات لازم
• ارائه مشاوره و آموزش های لازم در زمینه مسائل بارداری به زنان غیرباردار
• درمان عفونت ها
• مشاوره و راهنمائی خانواده در مورد بهداشت ازدواج و بهداشت نسل و مسائل دوران بارداری و بعد از زایمان و تنظیم خانواده

 

رشته مامایی برای چه کسانی مناسب است؟

رشته مامایی رشته ای است که نیازمند صبر و حوصله بسیار است؛ چراکه ماما باید با صبر بسیار منتظر تولد نوزاد باشد و زنان باردار در هنگام زایمان در شرایط سختی هستند و ماما باید با صبوری با آن ها همراهی کنند.

همچنین داشتن مهر و محبت، احساس مسئولیت و وظیفه نسبت به همنوع بسیار اهمیت دارد؛ زیرا ماماها باید با با کودکان بسیاری برخورد کنند. کسی که مامایی می خواند باید تحمل شب کاری و بیداری های طولانی را داشته باشند.

علاوه بر این در روند کار ممکن است با صحنه های ناخوشاید و خونریزی های شدید مواجه شود. علاوه براین رشته مامایی رشته پرزحمتی است و دانشجویان مامایی از همان سال اول وارد بخش های عملی می شوند و در بیمارستان ها مشغول به کار برای آموزش مامایی می شوند.

  ماما باید بتواند در شرایط بحرانی که خطر مرگ کسی وجود دارد، به سرعت تصمیم بگیرد و در شرایط استرس زا، آرامش خود را حفظ کند. درواقع می توان گفت رشته مامایی با جان دونفر (مادر و کودک) سروکار دارد به همین علت نیازمند شجاعت و قدرت روحی بسیار بالاست.

پذیرش در رشته مامایی مخصوص خانم هاست و آقایان نمی توانند در این رشته وارد شوند.

 

معرفی رشته مامایی – مزایا و معایب رشته مامایی

رشته مامایی رشته آسانی نیست اما مامایی بسیار مقدس است و با تولد هر کودک، احساس رضایت بالایی به ماما دست می دهد و یکی از بزرگترین مزیت های رشته مامایی احساس رضایت از داشتن نقشی است که به دیگران عشق را هدیه می دهد، است.

یکی از دشواری های رشته مامایی گسترده حوزه کاری آن هاست. ماماها به ابعاد گوناگون بهداشت زنان در قبل، حین، و بعد از بارداری می پردازند و همین موضوع برای آن ها دشواری هایی را پدید می آورد.  همچنین دانشجویان رشته مامایی از ترم 2 وارد بیمارستان می شوند و مشغول به یادگیری کارهای عملی مامایی می شوند که ممکن است برایشان دشوار باشد. علاوه برای ن، پذیرش مسئولیت جان دو نفر ممکن است برای بعضی افراد دشوار باشد و آن ها را دچار عذاب وجدان درصورت بروز اشکال یا استرس های شدید کند.

 

 

معرفی رشته مامایی – بازار کار و درآمد رشته مامایی

رشته مامایی جز مشاغلی است که بازار کار نسبتا خوبی دارد، اما انتقادی که به آن وارد است اینست که بسیاری از دانش آموختگان مامایی در رشته های غیرمرتبط مشغول به کار هستند. در این باره یک ماما می گوید :« مامایی در تعریف و نگاه اولیه انجام کارهای زایمانی و جلوگیری از بارداری های پر خطر است اما در حال حاضر با قرارداد امضا شده در طرح پزشک خانواده ماماها به عنوان رابط سالمندان، کودکان و همچنین تغذیه نیز محسوب می شوند. »

با وجود این فارغ التحصیلان مقطع کارشناسی رشته مامایی می توانند بعد از کسب مدرک خود در بیمارستان ها، زایشگاه ها، کلینیک ها و درمانگاه ها، و کلیه مراکز درمانی دولتی و خصوصی مشغول به کار شوند. همچنین آن ها می توانند با داشتن شماره نظام پزشکی و حق تاسیس مطب (بعد از انجام 75 زایمان طبیعی) مطب خود را تاسیس کنند.

علاوه بر این، آن ها با داشتن مدرک کارشناسی ارشد می توانند در جایگاه سرپرست‌ و مدیر بخش های‌ مختلف‌ درمانی‌ و سوپروایزر آموزشی‌ در بیمارستان ها و یا در پست های‌ مدیریتی‌ و ستادی‌ در مراکز بهداشتی‌ ـ درمانی‌ مشغول به کار شوند.

فارغ التحصیلان مدرک کاردانی مامایی می توانند در جایگاه مربی خدمات بهداشتی، مربی بهداشت مدارس، کارشناس بهداشت خانواده در مراکز مختلف بهداشتی و درمانی مشغول به کار شوند.

کارشناس مامایی در بیمارستان ها و مراکز دولتی بدون سابقه و بدون پست مدیریتی حقوقی معادل 4 تا 5 میلیون تومان در ماه دارد.

 

معرفی رشته مامایی – دوره تحصیل کارشناسی رشته مامایی

متقاضیان رشته مامایی بعد از گذراندن دبیرستان خود می توانند به دو صورت وارد رشته مامایی شوند که عبارتند از؛

الف) دوره کاردانی مامایی : دوره کاردانی مامایی دوساله است و داوطلبان براساس سوابق تحصیلی و بدون آزمون می توانند در دانشگاه های دولتی در مقطع کاردانی مامایی وارد شوند. پذیرش در کاردانی رشته مامایی نیمه متمرکز بوده و بعد از انجام مصاحبه مشخص می شود.

ب) دوره کارشناسی مامایی: دوره کارشناسی مامایی 4 ساله است. در دوره کارشناسی مامایی درس های تئوری همراه با درس های عملی ارائه می شوند و دانشجویان مامایی از ترم 2 وارد بیمارستان ها می شوند و به طور عملی دروس را می آموزند.

تعداد واحدهای درسی رشته مامایی 135 واحد است:

واحد دروس عمومی:   20

واحد دروس پایه: 20

واحد دروس اصلی:  17

واحد دروس تخصصی شامل (کارآموزی ها): 62

واحد کارآموزی در عرصه:  16 واحد

دروس ارائه شده در کارشناسی رشته مامایی عبارتند از؛

دروس پایه کارشناسی رشته مامایی:

• سلول شناسی و بافت شناسی
• ایمنی شناسی
• بیوشیمی
• میکروب شناسی نظری
• تشریح
• انگل شناسی
• قارچ شناسی
• میکروب شناسی عملی
• فیزیولوژی 

 

دروس تخصصی کارشناسی رشته مامایی:

• آسیب شناسی عمومی
• آسیب شناسی اختصاصی
• نوزادان
• اصول خدمات بهداشت جامعه
• کارآموزی نوزادان
• داروشناسی عمومی
• بیماری های کودکان
• کارآموزی بیماری های کودکان
• اصول و فنون پرستاری و مامایی و روش کار در اتاق عمل و زایمان
• نشانه شناسی و معاینات فیزیکی
• کارآموزی اصول و فنون پرستاری و مامایی و روش کار در اتاق عمل و زایمان
• کارآموزی نشانه شناسی و معاینات فیزیکی
• آمار حیاتی
• فیزیوپاتولوژی و بیماری های داخلی
• روان شناسی عمومی، روانشناسی زن و خانواده
• اصول اپیدمیولوژی و مبارزه با بیماری ها
• زبان انگلیسی تخصصی
• فیزیوپاتولوژی و بیماری های جراحی
• اصول تغذیه مادر و کودک
• کارآموزی بیماری‌های داخلی و جراحی
• تاریخ، اخلاق، قوانین و حقوق در مامایی
• ارتباطات، آموزش، بهداشت و مشاوره در بهداشت مادر و کودک و باروری
• حقوق و پزشکی قانونی در مامایی
• بهداشت مادر و کودک و باروری
• کارآموزی و پزشکی قانونی در مامایی
• مدیریت و ارتقاء کیفیت در بهداشت مادر و کودک
• جنین شناسی
• کارآموزی بهداشت باروری، مادر و کودک و تنظیم خانواده
• ژنتیک
• اصول روان پزشکی در مامایی
• بارداری و زایمان
• بارداری طبیعی
• اختلالات عملکرد جنسی
• کارآموزی بارداری طبیعی
• رادیولوژی، سونولوژی و الکترولوژی در مامایی و زنان
• زایمان طبیعی، ایمن و فیزیولوژیک و روش‌های کاهش درد زایمان
• اصول مدیریت و کاربرد آن در مامایی
• کارآموزی زایمان طبیعی
• بیماری‌های زنان و ناباروری
• بارداری و زایمان غیر طبیعی
• کارآموزی بیماری‌های زنان
• کارآموزی زایمان طبیعی و غیر طبیعی
• بیماری‌های داخلی و جراحی در بارداری و زایمان

 

معرفی رشته مامایی – کارآموزی در عرصه مامایی

هدف از کارآموزی در عرصه مامایی کسب مهارت در انجام وظایفی است که در شرح وظایف ماما آورده شده است. لازمه مهارت در انجام مراقبت های مامایی، حضور تمام وقت، کامل و منظم در عرصه ارائه خدمات و انجام مستقل، نیمه مستقل و با نظارت مراقبت ها برای کسب مهارت در مامایی است.

واحد کارآموزی در عرصه که 16 واحد است به شیوه ای متفاوت از کارآموزی قبلی انجام می شود. از جمله ساعت حضور دانشجویان مامایی در عرصه تابع ساعت کاری  ماما ها است. همچنین دانشجویان مامایی  برای انجام کارآموزی موظف به حضور در شیفت های عصر و شب و بعضا روزهای تعطیل هستند. کارآموزی های در عرصه طی دو نیمسال هفتم و هشتم (حدود 11 ماه) و 30 الی 36 ساعت در هفته برنامه ریزی می شود. همچنین یک چهارم ساعات هر یک از کارآموزی های در عرصه برای مطالعه، ارائه کنفرانس (فردی و گروهی)، شرکت در سمینار، شرکت در گزارش صبحگاهی تحت نظر مربی و استاد متخصص در نظر گرفته شود. در همه ی دوره های کارآموزی در عرصه دانشجویان مامایی تحت نظر مربی یا استاد مربوطه هستند.

 

معرفی رشته مامایی – دانشگاه های پذیرنده رشته مامایی

دانشگاه های پذیرنده رشته مامایی در مقطع کارشناسی عبارتند از؛

• دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
• دانشگاه علوم پزشکی ایلام
• دانشگاه علوم پزشکی ایران
• دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
• دانشگاه علوم پزشکی بم
• دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان
• دانشگاه علوم پزشکی جیرفت
• دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور
• دانشگاه علوم پزشکی زاهدان
• دانشگاه علوم پزشکی بجنورد
• دانشگاه علوم پزشکی بابل
• دانشگاه علوم پزشکی بیرجند
• دانشگاه علوم پزشکی تبریز
• دانشگاه علوم پزشکی زابل
• ·دانشکده علوم پزشکی شوشتر
• دانشگاه علوم پزشکی شاهرود
• دانشگاه علوم پزشکی سبزوار
• دانشگاه علوم پزشکی زنجان
• دانشگاه علوم پزشکی شیراز
• دانشگاه علوم پزشکی شهرکرد
• دانشگاه علوم پزشکی همدان
• دانشگاه علوم پزشکی مشهد
• دانشگاه علوم پزشکی مازندران
• دانشگاه علوم پزشکی قم
• دانشکده علوم پزشکی ایرانشهر
• دانشکده علوم پزشکی کردستان
• دانشگاه علوم پزشکی ارومیه
• دانشگاه علوم پزشکی اردبیل
• دانشگاه علوم پزشکی اراک
• دانشگاه علوم پزشکی قزوین
• دانشگاه علوم پزشکی بوشهر
• دانشگاه علوم پزشکی بندرعباس
• دانشگاه علوم پزشکی تهران
• دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه
• دانشگاه علوم پزشکی کاشان
• دانشگاه علوم پزشکی گلستان
• دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه
• دانشگاه علوم پزشکی کرمان
• دانشگاه علوم پزشکی لرستان
• دانشگاه علوم پزشکی گیلان
• دانشکده علوم پزشکی گناباد
• دانشگاه علوم پزشکی یزد
• دانشگاه علوم پزشکی یاسوج

 

معرفی رشته مامایی – طرح دوساله مامایی

گذراندن طرح دوساله در رشته مامایی برخلاف رشته هایی نظیر پزشکی، دندانپزشکی، و ... اجباری نیست و به صورت اختیاری و مازاد بر نیاز صورت می گیرد. در دوره طرح دوساله حقوق اندکی به ماماها تعلق می گیرد که در سال 1397 معادل ساعتی 9300 تومان بوده است.

 

 

معرفی رشته مامایی – ادامه تحصیل رشته مامایی در مقاطع بالاتر

رشته مامایی در ایران در مقاطع کاردانی، کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری تدریس می شود و فارغ التحصیلان کارشناسی رشته مامایی می توانند  به دو صورت در مقطع کارشناسی ارشد پذیرش شوند.

1. دانش آموختگان مامایی می توانند در رشته مامایی ادامه تحصیل دهند و با پذیرش در آزمون کارشناسی ارشد در یکی از گرایش های مامایی شامل گرایش‌ بهداشت‌ مادر و کودک‌ و گرایش‌ آموزش‌ مامایی‌ ادامه تحصیل بدهند.

2. فارغ التحصیلان کارشناسی مامایی می توانند در رشته های زیر مجموعه علوم پزشکی شامل مامایی، مشاوره در مامایی، علوم بهداشتی در تغذیه، علوم تشریحی، آموزش بهداشت، اکولوژی انسانی، ژنتیک انسانی، سلامت سالمندی، فیزیولوژی، علوم تغذیه، آموزش پزشکی، اپیدمیولوژی، انفورماتیک پزشکی، زیست فناوری پزشکی، فناوری اطلاعات سلامت، مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، نانوتکنولوژی پزشکی، مهندسی پزشکی، آمار زیستی، سلامت و ترافیک، اقتصاد بهداشت، نانوتکنولوژی پزشکی، ارزیابی فناوری سلامت، برنامه ریزی یادگیری، تاریخ علوم پزشکی، رفاه اجتماعی، کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، مهندسی بهئاشت محیط، و ژورنالیسم پزشکی شرکت کنند.