معرفی دکتری رشته شهرسازی – مقدمه

رشته شهرسازی یکی از شاخه های مجموعه معماری است و به طراحی شهر ها و چگونگی این طراحی توجه می کند. با توجه به گسترش شهرنشینی از حدود دو قرن پیش، توجه به موضوع شهرسازی به تدریج گسترش یافت و بشر به تکاپو افتاد تا اصول و علم مرتبط با شهرسازی را بشناسد و از آن برای بهبود شهرها و انتظام آن ها بهره ببرد. در این مطلب به معرفی کامل این علم می پردازیم.

پیدایش شهر و شهرنشینی کمی بعد از شکل گیری سکونتگاه های اولیه متصور است. با گسترش سکونتگاه های اولیه و افزایش جمعیت آن ها به تدریج روستا های کوچک به شهر ها بدل شدند و از این طریق نخستین تمدن های بشری پدید آمد. شهر در دوره های مختلف تاریخ و در کشورهای گوناگون نظیر یونان و روم و مصر متاثر از فرهنگ جامعه نمود های گوناگونی داشته است. می توان شهر را در آن دوره به اجتماعات بزرگتر از روستا تعریف کرد که تا حدودی کارهای تخصصی و متنوع در آن شکل گرفته بود. شکل گیری شهر به مفهوم امروزی مولود انقلاب صنعتی و مهاجرت گسترده روستانشینان به شهرهاست. در پی شکل گیری شهرهای قرن هجدهم توجه اندیشمندان به مفهوم شهر شکل گرفت و کوشیدند آن را به مثابه یک پدیده قابل تحلیل و بررسی بنگرند.

در ایران نیز شهرها با انعکاس فرهنگ جامعه از عمری هزاران ساله برخوردارند و تاریخ شکل گیری آن ها به نخستین تمدن های آریایی باز می گردد. در گذشته نیز برای ساختن شهرها از قانون و منطق استفاده می کردند مثل شهر آپادانا، اما به مثابه یک رشته علمی به آن نگاه نمی شده است تا این که دانشکده شهرسازی به پیشنهاد دانشکده هنر های زیبا در سال 1344 تاسیس شد. از آن پس به تدریج رشته شهرسازی در دانشگاه های کشور گسترش یافت. پس از انقلاب نیز، پیشنهاد تأسیس دوره دکتری شهرسازی از طرف گروه شهرسازی دانشکده هنرهای زیبا در سال 1368 به شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه و مورد تصویب قرار گرفت و اولین دوره دکتری شهرسازی کشور در سال تحصیلی 71ـ1370 آغاز شد.

معرفی دکتری رشته شهرسازی

شهرسازی شامل مجموعه اقداماتی است که متخصصان شهرسازی می کوشند با اتخاذ تدابیر و تکنیک ها شهر را بهتر بسازند. درواقع علم شهرسازی علم به کارگیری فضا و محیط به بهترین نحو است.

دوره دکتری شهرسازی تنها با نام دکتری شهرسازی در دانشگاه های کشور تدریس می شود؛ مگر اینکه بعضی از دانشگاه ها با توجه به گرایشات و توانمندی های خاص خود، شامل :هریک از رشته های طراحی شهری،  برنامه ریزی شهری، شهرسازی اسلامی، برنامه ریزی منطقه ای، مدیریت شهری و نظیر این ها  رویکردهای متفاوتی را برای نیل به الزامات دوره دکتری اتخاذ کنند.

دوره دکتری شهرسازی از دو بخش آموزشی و پژوهشی تشکیل می شود. مرحله آموزشی از زمان پذیرفته شدن دانشجو ( از طریق آزمون ورودی یا CV) به دوره آغاز و به امتحان جامع ختم می شود. تلاش شده است در طراحی برنامه ریزی دکتری رشته شهرسازی مباحثی چون بومی سازی، ارزش مداری، به روز نمایی در نظر گرفته شود.

اهداف دکتری رشته شهرسازی

برای درک هدف دکتری رشته شهرسازی باید به سه مفهوم فلسفه وجودی شهرسازی،  ماهیت شهرسازی و جهانی، ملی و محلی شدن توجه کرد.

الف - فلسفه وجودی شهرسازی

به واسطه نقشی که شهرسازی در ایجاد بسترمناسب برای زندگی شهروندان دارد، روز به روز بر اهمیت آن به منزله رشته و حرفه ای فعال و موثر افزوده می شود.

ب - ماهیت شهرسازی در علم، هنر و علوم انسانی

شهرسازی دانشی میان رشته ای است. در رشته شهرسازی، مفاهیم مربوط به علم و تکنولوژی های نوین، هنر در سطح هنرهای تجسمی نظیر طراحی، نقاشی، و ... و علوم انسانی و درک جایگاه انسان در جامعه و شهر و تنوع فرهنگی در هم تنیده است.

ج- جهانی، ملی و محلی شدن

علاوه بر مواردی که در بالا گفته شد، پیشرفت های تکنولوژی های نوین ارتباطی و اطلاعاتی سبب شده که مفهوم دهکده جهانی پدید آید. به طور قطع این مفهوم و موضوعات مرتبط به آن بر شکل سکونتگاه های بشری به ویژه سکونتگاه های شهری اثر گذاشته است. به همین علت نیاز به متخصصانی داریم که در این زمینه به تحقیق و پژوهش و نوآوری بپردازند. مقطع دکتری رشته شهرسازی به دنبال تربیت چنین متخصصانی است.

دروس و ضرایب دروس کنکور دکتری شهر سازی

در جدول زیر دروس و ضرایب دروس کنکور دکتری شهرسازی را مشاهده می کنید.

ضریب دروس امتحانی آزمون دکتری رشته شهرسازی

مجموعه دکتری شهرسازی	نام درس	ضریب
دروس عمومی	زبان انگلیسی	1
	استعداد تحصیلی
دروس تخصصی کارشناسی	نظریه ها و اندیشه های مطرح	4
	در برنامه ریزی و طراحی شهری
	روش ها، شیوه ها
	سنت های برنامه ریزی و طراحی شهری
دروس تخصصی کارشناسی ارشد	مبانی و اصول برنامه ریزی و طراحی شهری	4

 

ظرفیت دانشگاه های پذیرنده دکتری شهرسازی 

ظرفیت دانشگاه های پذیرنده مقطع دکتری شهرسازی را مطابق با دفترچه انتخاب رشته کنکور دکتری 98 مشاهده می کنید.

جدول ظرفیت دانشگاه های پذیرنده مقطع دکتری شهرسازی

نوبت	نام دانشگاه	عنوان رشته	تعداد پذیرش	شرایط
روزانه	دانشگاه بوعلی سینا - همدان	شهرسازی	1	-
روزانه	دانشگاه تربیت مدرس	شهرسازی	4	-
روزانه	دانشگاه تهران	شهرسازی	4	محل تحصیل پردیس هنرهای زیبا
روزانه	دانشگاه شهیدبهشتی - تهران	شهرسازی	2	-
روزانه	دانشگاه علم و صنعت ایران - تهران	شهرسازی	6	-
روزانه	دانشگاه هنر	شهرسازی	3	-
روزانه	دانشگاه هنر اسلامی تبریز	شهرسازی اسلامی	4	-
روزانه	دانشگاه هنر اصفهان	شهرسازی	5	-
روزانه	دانشگاه کردستان - سنندج	شهرسازی	3	-
روزانه	دانشگاه شهیدبهشتی - تهران	طراحی شهری	2	-
نوبت دوم	دانشگاه بوعلی سینا - همدان	شهرسازی	1	-
نوبت دوم	دانشگاه تربیت مدرس	شهرسازی	1	-
نوبت دوم	دانشگاه تهران	شهرسازی	2	محل تحصیل پردیس هنرهای زیبا
نوبت دوم	دانشگاه شهیدبهشتی - تهران	شهرسازی	1	-
نوبت دوم	دانشگاه شهیدبهشتی - تهران	طراحی شهری	1	-
پردیس خودگردان	دانشگاه علم و صنعت ایران - تهران	شهرسازی	2	-
پردیس خودگردان	دانشگاه هنر ( محل تحصیل کرج)	شهرسازی	3	-
پردیس خودگردان	دانشگاه شهیدبهشتی - تهران	طراحی شهری	2	محل تحصیل پردیس خودگردان دانشگاه

 

چارت و سرفصل دروس دکتری شهرسازی

ردیف	عنوان درس	تعداد واحد
		نظری	عملی
1	حکمت اسلامی - ایرانی شهرسازی	2	-
2	روش های کمی و کیفی پیشرفته در شهرسازی	2	-
3	مطالعات تطبیقی نظریه های جدید شهرسازی	2	-
4	چالش های شهرسازی در ایران	2	-
5	روش های پژوهش در مباحث میان رشته ای	2	-
جمع		10	-

 

 جدول دروس اختیاری مقطع دکتری رشته شهرسازی

ردیف	عنوان درس	تعداد واحد
		نظری	عملی
1	فرهنگ ایرانی - اسلامی و شهرسازی	2
2	اندیشه های فلسفی شهر	2
3	شهرسازی تطبیقی ایران و جهان	2
4	نظریه ها و تحولات برنامه ریزی ملی و منطقه ای	2
5	نظریه ها و تحولات برنامه ریزی مسکن	2
6	فناوری اطلاعات در شهرسازی	2
7	نظریه ها و تحولات مدیریت شهری	2
8	جهانی شدن و شهر	2
9	سمینار : تحلیل مسائل شهری ایران	2
10	توانمندسازی بافت شهری	2
11	نظریه ها و روش های ارزیابی در شهرسازی	2
12	توسعه شهری پایدار	2
13	نظریه های برنامه ریزی توسعه اجتماعی	2
14	نظریه های برنامه ریزی توسعه اقتصادی	2
15	ویژه 1 : موضوع آزاد در چارچوب رساله	2
16	ویژه 2: موضوع آزاد در چارچوب رساله	2
17	ویژه 3 : موضوع آزاد در چارچوب رساله	2
	جمع	34

 

 بازار کار دکتری رشته شهرسازی

فارغ التحصیلان دکتری رشته شهرسازی می تواند در دو حوزه کاری وارد شوند:

الف) حوزه های آکادمیک: فارغ التحصیلان دکتری شهرسازی می توانند در جایگاه مدرس و هیئت علمی در دانشگاه های کشور به تدریس بپردازند. همچنین آنها می توانند در حوزه های پژوهشی در زمینه شهرسازی، برنامه ریزی و طراحی شهری به تحقیق و پژوهش در مراکز تحقیقاتی و پژوهشکده ها مشغول شوند.

ب) حوزه های عملی: فارغ التحصیلان دکتری شهرسازی علاوه بر حوزه های آکادمیک و یا حتی همراه با آن می توانند به استخدام سازمان ها و موسسات گوناگون مثل وزارتخانه راه و شهرسازی ، مراکز تحقیقاتی مسکن و شهرسازی ، بنیاد مسکن ، استانداری ها ، شرکت های عمرانی ، سازمان زیباسازی شهری و همچنین شهرداری ها درآیند. همچنین آن ها می توانند به صورت پروژه ای با موسسات دولتی و حقوقی در زمینه ساخت و ساز و طراحی و برنامه ریزی شهری قرار داد ببندند.