تفاوت کارشناسی ارشد روانشناسی و مشاوره
یکی از سوالاتی که ذهن داوطلبان کنکور ارشد را در زمینه انتخاب رشته درگیر کرده است، تفاوت دو رشته روانشناسی و مشاوره در مقطع کارشناسی ارشد است. یکی از مهم ترین دلایل ادامه تحصیل برای مقطع ارشد در یکی از این دو رشته، الزام سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور است که باید حتما شما دو مدرک پشت سر هم را در یکی از دو این رشته برای اخذ مجوز سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور داشته باشید. بنابراین ادامه تحصیل در ارشد این رشته و بالطبع دکترا بسیار حائز اهمیت است. مطلب ارشد مشاوره یا روانشناسی؟ را در سایت 3گام بخوانید.
این دسته از داوطلبان دو دسته اند: دسته اول داوطلبانی هستند که در مقطع کارشناسی، رشته مشاوره خوانده اند و به دلیل علاقه ای که به کار بالینی دارند بین این دو رشته مرددند. دسته دوم داوطلبانی هستند که رشته کارشناسی شان غیرمرتبط است و به دلیل نداشتن اطلاعات کافی در مورد این دو رشته قادر به تصمیم گیری و انتخاب بین این دو رشته نیستند.
در ادامه به تمایز این دو رشته و گرایش های مختلف آن می پردازیم تا برای انتخاب بین این دو رشته دید بازتری داشته باشید.
گرایش مشاوره خانواده
کارشناسی ارشد رشته مشاوره در گرایش مشاوره خانواده به بررسی مسائل و مشکلات موجود بین اعضای خانواده می پردازد. این مشکلات می تواند مشکلات بین زوجین و مشاوره های پیش از ازدواج و یا مشکلاتی باشد که بین والدین و فرزندان اتفاق می افتد. اگرچه بین این گرایش در رشته مشاوره و ارشد روانشناسی خانواده درمانی شباهت هایی دیده می شود و داوطلبان اغلب تفاوت این دو رشته را نمی دانند اما باید گفت ممکن است جمعیت هدف در این دو رشته یکی باشد و هردو به بررسی مسائل خانواده بپردازند اما نوع مسائل و عمق بررسی مشکلات بسیار متفاوت است. مشاوران خانواده به بررسی مشکلات ساده تری که بین اعضای خانواده رخ می دهند پرداخته و به ارائه راهکار می پردازند، از جمله مشکلات می توان به مواردی همچون طلاق های عاطفی، بروز سوء تفاهم در رفتارهای فردی بین زوجین، مشکلات دخالت والدین در امور زوج و ... اشاره کرد، اما در روانشناسی خانواده درمانی، به بررسی ارتباط بین ایجاد یک مشکل با ریشه های مشکلات روانی یک فرد در گذشته پرداخته می شود. به ببیان ساده تر، یک مشاور خانواده، مشکل بین یک زوج را در مسئله ای مانند ایجاد طلاق عاطفی از رویکرد مشاوره ای و ارائه راهکار بررسی می کند ولی یک خانواده درمان، مشکل طلاق عاطفی را با بررسی روحیات و مشکلات روانی فرد آغاز کرده و با روان درمانی هر یک از زوجین، به برطرف کردن ریشه ای مشکل می پردازد.
ارشد مشاره شغلی
فارغ التحصیلان در ارشد مشاوره شغلی وارد سیستم های اداری جهت جذب و استخدام نیروهای مستعد و جایگذاری افراد در سمت های شغلی مختلفی که متناسب با توانمندی هایشان می باشد، می شوند. این رشته با رشته روانشناسی صنعتی و سازمانی شباهت زیادی دارد. اما گرایش صنعتی و سازمانی به بررسی روش هایی که از طریق آن می توان روابط بین اعضا و بهره وری افراد را افزایش داد می پردازند.
گرایش مشاوره تحصیلی
مباحث عمده ای که مشاوران تحصیلی با آن روبرو هستند نحوه برنامه ریزی برای دانش آموزان است و علاوه بر آن عواملی که موجب کاهش عملکرد افراد در وضعیت تحصیلی می شود، کنترل اضطراب و استرس در دانش آموزان و.. می باشد. بیشترین شباهت را با ارشد روانشناسی تربیتی دارد.
گرایش توانبخشی
جمعیت هدف فارغ التحصیلان ارشد توانبخشی به نسبت سایر گرایش ها بسیار متنوع است. این فارغ التحصیلان با معلولین و افرادی که اعتیاد به مواد مخدر دارند، کودکان بی سرپرست و بد سرپرست، نوجوانان بزهکاری که در کانون اصلاح و تربیت هستند و افرادی از این دست که در جامعه به لحاظ اجتماعی دچار آسیب هایی شده اند روبرو هستند.
گرایش های ارشد روانشناسی
رشته روانشناسی گرایش های مختلفی در مقطع کارشناسی ارشد دارد که عبارتند از: روانشناسی بالینی، روانشناسی بالینی کودک و نوجوان، خانواده درمانی، روانشناسی عمومی، روانشناسی تربیتی، روانشناسی و اموزش کودکان استثنایی، روانشناسی صنعتی و سازمانی و روانسنجی دارد. در ادامه به توضیح هر کدام از این گرایش ها در مقطع کارشناسی ارشد می پردازیم.
کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی
ارشد رشته روانشناسی بالینی پرطرفدارترین گرایش در آزمون کارشناسی ارشد مجموعه روانشناسی است که هم رقابت بالایی بین داوطلبان برای قبولی در این رشته وجود دارد و هم به دلیل ظرفیت پایین، قبول شدن در این گرایش سخت تر است.
روانشناسی بالینی با چه موضوعاتی سر و کار دارد
روانشناسی بالینی در مقطع ارشد بیشتر به بررسی الگوهای رفتاری نادرست در انسان، تشخیص و درمان مشکلات رفتاری و اختلالات روانشناختی مثل افسردگی، اضطراب، وسواس و سایر بیماری ها می پردازد.
آینده شغلی روانشناسی بالینی بعد از کارشناسی ارشد
یکی از سوالاتی که اکثر داوطلبان پس از فارغ التحصیلی از مقطع کارشناسی ارشد روانشناسی بالینی می پرسند، این است که آینده شغلی روانشناسی بالینی چه خواهد بود؟ برای کار کردن در این زمینه فرد باید به یکی از رویکردهای درمانی مسلط باشد و طی جلسات هفتگی منظم به درمان اختلالات بپردازد. منظور از رویکرد، دستورالعملی استکه شما تمایل دارید تا براساس ان، مراجع و یا بیمار خود را درمان کنید. هرچه مهارت و دانش فرد در زمینه درمان بیشتر باشد، مسلما در این زمینه موفق تر خواهد بود و بازار کار بهتر و وسیعتری خواهد داشت.
اکثر واحدهای دانشگاهی در این گرایش، رویکردهای درمانی مختلفی دارند تا دانشجو پس از اتمام تحصیل در مقطع ارشد، با داشتن دید باز نسبت به هر روش درمانی یکی از رویکردهای درمانی را انتخاب کرده و در آن زمینه مشغول به یادگیری تخصصی تر شود.
معمولا زمانی که نام گرایش بالینی به میان می آید یکی از ترس های اساسی داوطلبان این است که اگر در این گرایش مشغول به تحصیل و کار شوند باید با افرادی که مشکلات حاد روانشناختی دارند مثل اختلالات طیف اسکیزوفرنی کار کنند؛ درحالی که درمان اختلالات روانشناختی حاد بیشتر مربوط به حیطه روانپزشکان می شود تا روانشناسان. علاوه بر دانش فرد، یکی از مهارت هایی که موفقیت در روانشناسی بالینی را تضمین می کند توانایی فرد در درک مشکلات دیگران و دیدن مسائل از دید فرد مراجعه کننده است. ترکیب مهارت همدلی، هنر گوش دادن و تسلط و دانش در زمینه درمان در موفقیت فرد در این رشته تاثیر به سزایی دارد. در واقع شما حق تجویز دارو را به هیچ وجه نخواهید داشت و به شکل یک روان درمانگر و یا مشاور متخصص وارد عمل می شوید.
ارشد روانشناسی بالینی کودک و نوجوان
داوطلبانی که در کنکور ارشد در گرایش بالینی شرکت کنند، پس از مشخص شدن رتبه و مجاز شدن به انتخاب رشته در آزمون کراشناسی ارشد می توانند غیر از رشته بالینی در رشته های روانشناسی بالینی کودک و نوجوان و همچنین خانواده درمانی نیز ادامه تحصیل دهند.
روانشناسی بالینی کودک و نوجوان بر روی چه موضوعاتی متمرکز است
ارشد بالینی کودک و نوجوان، به نسبت رشته بالینی تخصصی تر است و به صورت خاص، به درمان مشکلات و اختلالات در طیف سنی کودک و نوجوان می پردازد. فارغ التحصیلان این رشته می توانند در زمینه های متعددی از جمله مشکلات رفتاری ساده کودکان مثل پرخاشگری، لجبازی یا مشکلات جدی تر مثل انواع اختلالات اضطرابی در کودکان(مثل اضطراب جدایی)، افسردگی و یا اختلالات حاد کودکی مثل اختلالات طیف اوتیسم مشغول به کار شوند. همچنین در صورت علاقه فرد، مراکز بهزیستی و یا کانون اصلاح و تربیت نوجوانان می توانند به عنوان مراکزی که به روانشناس کودک و نوجوان نیاز دارند در نظر گرفته شوند.
ارشد روانشناسی خانواده درمانی
می توان در مقطع ارشد روانشناسی، گرایش خانواده درمانی را همان رشته بالینی اما در ابعاد گستره تر دانست.
تفاوت ارشد روانشناسی بالینی با ارشد روانشناسی خانواده درمانی
درحالی که رشته روانشناسی بالینی به بررسی الگوهای رفتاری نابهنجار در یک فرد و تشخیص و درمان آن می پردازد و روانشناس با یک فرد روبرو است؛ رشته خانواده درمانی به بررسی الگوهای رفتاری و ارتباطی نابهنجار در یک خانواده و بین اعضای خانواده با هم می پردازد و روانشناس ممکن است حتی در جلسات درمانی با کل اعضای یک خانواده در ارتباط باشد. زوج درمانی یکی از زیرشاخه های خانواده درمانی است که بررسی مشکلات بین زوجین و حل سوء تفاهم بین آن ها می پردازد. این رشته به نسبت رشته بالینی در ایران جدیدتر است و پذیرش پایین تری نیز دارد. این رشته در کارشناسی ارشد، بیشترین شباهت را با رشته مشاوره خانواده از مجموعه مشاوره در کارشناسی ارشد دارد.
ارشد روانشناسی عمومی
روانشناسی عمومی همانطور که از نامش پیداست دایره المعارف رشته روانشناسی است. این گرایش دربرگیرنده چندین واحد درسی از گرایش های مختلف است.
واحدهای درسی ارشد روانشناسی عمومی
واحدهای درسی که دانشجویان در این گرایش پاس می کنند، چند واحد از گرایش بالینی (مثل آسیب شناسی)، چند واحد از گرایش استثنایی (مثل کودکان استثنایی) و برخی مباحث عمومی رشته روانشناسی مثل روانشناسی اجتماعی و.. است.
در واقع تحصیل در گرایش روانشناسی عمومی، دید بازی به دانشجو در مورد گرایش ها و حیطه های مختلف روانشناسی می دهد اما دانشجو در هیچکدام از این حیطه ها به طور تخصصی وارد نمی شود و پس از اتمام تحصیل می تواند با توجه به علاقه ای که در هرکدام از این زمینه ها دارد به طور تخصصی مشغول به یادگیری و فعالیت می شود.
آینده شغلی کارشناسی ارشد روانشناسی عمومی
آینده شغلی رشته روانشناسی عمومی پس از فارغ التحصیلی از کارشناسی ارشد، منوط به کارهای تحقیقاتی و پژوهشی برای سازمان ها و نهادهای مختلف است. البته در صورت علاقه فرد به حوزه درمان، محدودیتی برای او وجود نداشته و می تواند با گذراندن دوره های آموزشی و شرکت در کارگاههای مخصوص مشاوره و روانشناسی در حوزه درمان، به کار درمان مشغول شود.
ارشد روانشناسی تربیتی
ارشد روانشناسی تربیتی ترکیب رشته روانشناسی و علوم تربیتی است. این گرایش به بررسی و کاربرد نظریه های روانشناسی در مباحث آموزش و پرورش می پردازد. واحدهای درسی دانشجویان روانشناسی تربیتی در مقطع کارشناسی ارشد، مربوط به نظریات تربیتی و روش های مختلف آموزشی است. فارغ التحصیلان این رشته می توانند با ترکیب دانش روانشناسی و روش های تربیتی، بهترین روش آموزشی را متناسب با هر دانش آموز بکار برند. یکی دیگر از حوزه هایی که فارغ التحصیلان این رشته می توانند در آن وارد شوند اختلالات مربوط به سنین مدرسه مثل بیش فعالی و اختلالات یادگیری است.
ارشد روانشناسی صنعتی و سازمانی
ارشد روانشناسی صنعتی و سازمانی، مابین رشته های مدیریت، بازاریابی، منابع انسانی و رشته روانشناسی است.
بازار کار روانشناسی صنعتی و سازمانی
روانشناسی صنعتی و سازمانی به کاربرد علم روانشناسی در فضای کاری سازمان ها و ادارات می پردازد.
وظایف روانشناس صنعتی و سازمانی
وظیفه یک روانشناس سازمانی در سازمان، سنجش و ارزیابی استعدادهای کارکنان، گزینش کارکنان، گرفتن آزمون های شغلی جهت تخصیص کارکنان به بخش مربوطه و افزایش بازدهی کارکنان است. در واقع تشخیص استعدادهای افراد و قرار دادن هر فرد در بخش متناسب با استعدادهایش از مهم ترین وظایف فردی است که در این رشته مشغول به کار است. این گرایش در ایران کمترین پذیرش را دارد و به نسبت سایر کشورهای پیشرفته، هنوز در ایران اهمیت این رشته مورد توجه قرار نگرفته است.
ارشد روانسنجی
روانسنجی از دیگر گرایش های روانشناسی در مقطع ارشد است. دروسی که دانشجویان روانسنجی در دانشگاه پاس می کنند بیشتر مربوط به دروس آمار و ابزارهایی است که از طریق آنها، می توان یک ابزار و یک آزمون روانی را انتخاب، بررسی و هنجاریابی کرد و بیشتر دروس در ارتباط با آزمون های روانی و کاربرد آنهاست. فارغ التحصیلان روانسنجی می توانند در کلینیک ها به انجام انواع آزمون های روانی از جمله آزمون های هوشی، آزمون های شناختی، آزمون های شخصیتی و.. بپردازند. قبول شدن در این گرایش مستلزم قوی بودن و علاقه به درس آمار است.
گرایش های ارشد مشاوره
رشته مشاوره در مقطع کارشناسی ارشد گرایش های مختلفی مانند مشاوره خانواده، مشاوره شغلی، مشاوره تحصیلی و توانبخشی دارد. در ادامه به توضیح هر کدام از این گرایش ها می پردازیم.
